Zorgdroom – Nivea

Mevrouw L. was boos. Heel boos. De nachtzuster had de vorige nacht haar bedhekken omhoog gedaan zodat ze niet meer uit bed kon. Ik las het rapport. Daar had de betreffende verzorgende geschreven dat ‘wij terminale nachtzusters er niet voor waren om gezellige praatjes te houden ’s nachts.’ Ondanks de schokkende boodschap moest ik toch glimlachen om die ‘terminale nachtzuster’…

Mevrouw L. is onrustig ’s nachts. En ze praat heel veel. Met de nachtzuster van de palliatieve thuiszorg. Ze heeft misschien nog maar een paar weken te leven. Maar terminale patiënten praten doorgaans niet zoveel als deze mevrouw. En toen ging ze ook nog eens met haar doodzieke lijf, met zuurstof en al het bed uit om een eitje te bakken in de keuken! De zuster vond het toch echt veel beter dat mevrouw in bed bleef. Al dat praten en dat rondscharrelen; ze moest haar energie sparen anders was ze overdag niets waard. Ze was al zo benauwd, dit was niet goed voor haar. Toen de bedhekken omhoog gingen worstelde mevrouw zó om haar vrijheid dat ze me de volgende avond de pleisters op haar handen liet zien. “Ze is ontslagen” sprak ze tevreden. “Kind, als je volgende week weer komt bak ik een appeltaart voor je.” Maar een week later was ze al overleden.

Onlangs maakte ik kennis met de afkorting NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander. Wij zijn in de zorg allemaal ‘doeners’: we leren niet om met de handen op de rug eens goed te luisteren naar de angsten, hoop en wensen van de zorgvrager. We hebben allemaal zó veel ervaring, we weten heus wel wat goed is voor een ander. En wat patiënten al dan niet willen druist soms in tegen alles wat we geleerd hebben. Zo lag er een terminale patiënte twee weken lang in haar eigen ontlasting, omdat ze niet meer gedraaid en verschoond wilde worden. Soms willen mensen geen pijnstillers innemen. Soms roken ze terwijl ze stikbenauwd zijn. Of gebruiken ze hun laatste krachten niet om afscheid te nemen, maar om een appeltaart te bakken.

In mijn zorgdroom durven zorgverleners buiten de eigen referentiekaders te treden en vragen ze: “Waar hoopt u op en wat kan ik doen om uw wensen te helpen verwezenlijken?” En dat we dan geleerd hebben om alle antwoorden serieus te nemen en daarnaar te handelen!

Nelleke van Barneveld is vrijgevestigd verpleegkundige. Zij verpleegt mensen met een PGB en verleent terminale thuiszorg.