“Mijnheer Bacon, uw schilderijen zijn zo gewelddadig, waarom toch?”. Hij kijkt een beetje schuin naar de interviewer, trekt die kenmerkende dikke wenkbrauwen een beetje op en zegt: “Yes, but it’s not as bad as life itself, is it?”.
In het Noord-Brabants Museum in Den Bosch, het museum met de mooiste bloemenstillevens van Nederland, is een tentoonstelling van Francis Bacon’s grafische werk: daar hangen de vlezige vervormde gezichten. Daar hangt ook Bacon’s beroemde werk Oedipus en de Sphinx naar Ingrès: de sterke man die zijn kwetsbaarheid niet kan verhullen, het bloed sijpelt door de zwachtels om zijn gewonde been, de gewonde kijkt er naar. Bacon zoekt de beweging, hij zoekt de uitbarstingen van kracht, kracht die heel kwetsbaar blijkt, hij schildert kwetsbaarheid die vitaal blijkt.
Francis Bacon: Oedipus and the Sphinx after Ingres (1983-1984)
Kracht, kwetsbaarheid, geweld, en dat steeds in het vlees: wij zijn lichaam. De strontzieke realistische patiënt vindt in Francis Bacon haar kundige advocaat. ‘Niemand zal mij zeggen, ‘wat erg voor u’, ‘ik laat me niet vertellen dat ik met coping bezig ben en ik dat anders moet doen’, ‘u vangt me in de categorie kwetsbaren; ik echter ben fier en ga ten onder’. De bezoeker van het Noord-Brabants Museum ziet de werken van Bacon en ontkomt er niet aan om lijden onder ogen te zien: we kunnen het niet afzwakken, acceptabel maken, we kunnen het niet verhullen (al willen we dat erg graag). Lopend langs de litho’s van Bacon ziet de kijker ook de kwetsbare lijdende die – zoals Oedipus zélf naar zijn gezwachtelde bloedende voet kijkt – maar al te goed beseft dat dit niet goed afloopt. Francis Bacon is de advocaat van wat er is. Hij bestrijdt woedend de vervreemding die onmiddellijk optreedt door afstand te nemen van lijden.
‘Geen medelijden s.v.p.’ en ‘realisme geneest’: een tentoonstelling om dankbaar voor te zijn.
Tentoonstelling ‘Het grafische werk – Francis Bacon‘, Noord-Brabants Museum, Den Bosch, t/m 24 aug. 2014.
0 reacties