De bekroonde film Kauwboy werd door de Nederlandse filmpers uitgeroepen tot beste jeugdfilm van 2012. De tienjarige Jojo sluit vriendschap met een kauw: zijn enige troost in een tragische gezinssituatie en een moeizame opvoeding. Maar tussen de regels toont de film iets over kijken, oordelen en inschatten. Daarmee is het een belangrijke film voor (jeugd)hulpverleners van vandaag.
In het jeugdbeleid van de afgelopen jaren zijn ‘vroegsignalering’ en ‘risicotaxatie’ de sleuteltermen geworden om nieuwe ‘Savannas’ in de jeugdzorg te voorkomen. Men zoekt zijn heil in wetenschappelijk onderbouwde risico-taxatielijsten: hulpverleners, het consultatie-bureau en de juf moeten steeds meer potentieel risicogedrag van ouders en kinderen scoren. Maar wat zien ze dan eigenlijk?
In het aanleren van de presentiebenadering besteden we op een andere manier aandacht aan waarnemen en goed kijken. Niet door een taxatielijst door te akkeren, maar juist door zo open mogelijk te kijken naar wie je voor je hebt zitten. Dan blijkt dat veel problemen zich pas echt laten zien binnen een vertrouwensrelatie. De presentiebenadering leert werkers bovendien kritisch naar zichzelf te kijken: waar let ik onbewust op? Wat filter ik er bij voorbaat uit? In de presentie heet dit ‘zelfbetrapping’. En wat zie je dan?
De vader van Jojo was door een jeugdverpleegkundige snel aangemerkt als hoogrisico-ouder. In het begin van de film heb je weinig sympathie voor de driftige, afwezige, labiele man. Naarmate de film vordert, ga je zien wat er speelt: in het gezin, met Jojo’s vader, bij de jongen zelf. Dan draait je perspectief.
Instrumenten voor risicotaxatie zijn niet slecht, maar vragen wel om kritische reflectie. Een vaste kijkrichting loopt het gevaar om het dringendste probleem over het hoofd te zien. Zo ontstaat er geregeld mismatch: iemand krijgt zorg waar op zichzelf niks mis mee is, maar die niet aansluit bij waar hij of zij echt mee zit.
Benieuwd wat jij gaat zien als je het doorhebt? Probeer eens het You Tube-filmpje van de Moonwalking bear.
Zorg kan anders. Bijvoorbeeld door zo open en onbevangen mogelijk te kijken. Zo gaat dat in de presentie. Meer weten? www.presentie.nl
0 reacties