In een verzorgingshuis in Jeruzalem ontstaat door een samenloop van omstandigheden een ‘farewell party’: een groepje ouderen, vrienden door dik en dun, die de terminaal zieke echtgenoot van een van hen helpt bij zijn zelfdoding.
Yehezkel
Hoofdrolspeler van de film The Farewell Party (2014) is Yehezkel, een aandoenlijke goedzak die bovendien verzot is op het in elkaar knutselen van zelfbedachte uitvindingen. Die hobby komt goed van pas zodra er een apparaat moet komen dat ervoor zorgt dat het dodelijke medicijn door de patiënt zelf toegediend kan worden met een druk op de knop. Zodra ook andere bewoners van het verzorgingshuis in de gaten krijgen dat dit groepje betrokken vrienden zou kunnen helpen om waardig te sterven, krijgt de ‘farewell party’ het druk.
Voor Yehezkel is het vanaf het begin helder: hij wil anderen helpen, hij luistert immers naar zijn hart. Zijn hart blijkt hem echter opeens iets heel anders te vertellen wanneer zijn eigen echtgenote Levana vanwege haar toenemende dementie besluit te willen sterven.
Liefde: vasthouden of lostlaten?
In tegenstelling tot veel maatschappelijke discussies rond levensbeëindiging bij ongeneeslijke ziekte, ligt de focus van deze film niet bij het ondraaglijke lijden waarmee mensen geconfronteerd worden, maar bij de liefde. Liefde in de diepe vriendschappen die mensen door hun leven heen hebben ontwikkeld, de beschermende liefde van een dochter voor haar moeder, de liefde van een echtpaar voor elkaar, en de liefde voor het gezonde en volle leven zoals men het tot dan toe gekend heeft.
In The Farewell Party passeren dus vele vormen van liefde de revue, waarbij duidelijk wordt waarin, althans volgens de makers van de film, het grootste dilemma lijkt te schuilen rond een zelfgekozen levenseinde: vasthouden of loslaten?
Zorgethische kanttekeningen
In The Farewell Party is ervoor gekozen om de relaties tussen mensen centraal te stellen. De hartverscheurende emoties van familie, vrienden en partners worden, op een knappe humorvolle en luchtige manier, belicht.[pullquote]”Dit even provocerende als fijngevoelige drama, met goed getimede comic relief, won vorig jaar de Publieksprijs op het filmfestival van Venetië”. Eye[/pullquote]
Toch is het opvallend dat steeds de individuele autonomie van de ongeneeslijk zieke persoon het onwrikbare uitgangspunt lijkt te zijn. Iedereen die de ‘farewell party’ benadert met de vraag om te helpen bij hun zelfdoding is volkomen helder in zijn/haar besluit om te willen sterven. Zij lijken in die vastbeslotenheid bijna ongenaakbaar voor de emoties van de mensen om hen heen. Onvoldoende komt uit de verf welke emoties en afwegingen bij henzelf een rol spelen. Zij willen, naar eigen zeggen, ‘waardig’ sterven en een einde maken aan hun fysieke en mentale lijden.
Vanuit zorgethisch perspectief werpt deze stellingname vraagtekens op over de mate waarin deze film recht doet aan de complexiteit van de praktijk, en aan de emoties en geleefde ervaring van de ongeneeslijk zieke personen zelf. In relatie tot hun eigen lijden, maar ook in relatie tot het lijden van hun geliefden.
Impliciet ligt aan deze film dus niet zozeer de vraag ten grondslag wat het moreel goede is om te doen bij ondraaglijk lijden, noch de vraag hoe dit zich verhoudt tot wetgeving. Eerder lijkt de vraag te zijn: wat is het meest liefdevolle handelen bij ondraaglijk lijden?
In deze film wordt consequent een eenduidig antwoord op deze vraag gepresenteerd: loslaten, iemand laten gaan. In de laatste woorden van Levana: ‘Hij houdt genoeg van me om me te laten gaan.’ Of dit antwoord behalve eenduidig en verheffend wellicht ook (te) eenzijdig is …?
Daarover kunnen volgens mij geen algemeen geldende conclusies getrokken worden, en al helemaal niet op basis van een film met fictieve personages. Een mooie invalshoek voor reflectie biedt deze film echter wel.
[bol_product_links block_id=”bol_55cc413605bde_selected-products” products=”9200000047180265″ name=”Farewell-Pary” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”DC7605″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”CCCCCC” width=”600″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
0 reacties