Nova: een hondenleven

Zorgethische beschouwing

De vijf zorgfasen van Tronto

Joan Tronto onderscheidt vijf  fasen van zorgen: zorgen om, zorgen dat, zorg geven, zorg ontvangen en zorgen met.  Zij verbindt deze aspecten met de concepten aandacht, verantwoordelijkheid, competentie, communicatie en solidariteit. Deze beschouw ik als de pijlers van het life-sustaining web: zonder deze kwaliteiten is ‘zorgen voor elkaar, onszelf en onze wereld’ niet mogelijk. Als we deze pijlers onder het verhaal van Nova plaatsen, valt al snel op dat sommige robuuster zijn dan andere:

Aan aandacht voor Nova was geen gebrek; de drie vrouwen die Nova tot op het laatst verzorgd hebben, hebben haar zelfs meer aandacht gegeven dan ik praktisch gezien voor mogelijk had gehouden. Zij hebben de verantwoordelijkheid voor Nova op zich genomen.

Bij competentie plaats ik voorzichtig vraagtekens: het verhaal staat bol van goede bedoelingen, maar ik betwijfel of van vrijwilligers verwacht mag worden dat zij zo’n complexe situatie tot een goed einde kunnen brengen. Het publiek dat op Nova ging ‘jagen’ toen zij rondzwierf in het bos, deed dit in ieder geval op een goedbedoelde, maar incompetente manier die Nova in gevaar bracht.

De communicatie tussen de betrokken partijen (de adoptant, de stichting, de pleegmoeder, de spontane speurders, de drie verzorgsters, de projectontwikkelaar, politie, dierenbeschermingsorganisaties) verliep moeizaam, waardoor doelgerichte coördinatie ontbrak. Feit is dat er voor zulke situaties geen beleid en rolverdeling blijkt te zijn; Nova verkeerde in een ‘niemandsland’ in de regelgeving, een gat waar vrijwilligers noodgedwongen in zijn gesprongen.

Ethische aandachtspunten

Naast het toewijzen van wettelijke verantwoordelijkheid mag van organisaties die juridisch niet aansprakelijk  zijn voor de falende adoptiebegeleiding, maar die wel te maken hebben met de gevolgen daarvan, moreel gezien wel enige inzet verwacht worden. Zo is bijvoorbeeld de gemeente conform art. 5:8 BW verantwoordelijk voor de opvang van gevonden dieren tijdens de eerste veertien dagen; de situatie van Nova overschreed deze termijn, maar is dat reden om dan maar helemaal níets te doen? Enige praktische solidariteit met de drie verzorgsters (bijvoorbeeld in de vorm van geld, hulp bij het voeren en vangen, gesprekken met de wijk en de projectontwikkelaar, afzetten van de schuilplaats van Nova) had deze grote gemeente, die prat gaat op haar innovatieve beleid en creatieve social design, zeker niet misstaan.

Conclusie

Voor goede zorg zijn goede bedoelingen alléén niet genoeg. Er is ook competentie nodig (waaronder ik ook reken: beleid en regelgeving, middelen en coördinatie) en effectieve communicatie. Maar bovenal is het in deze situatie vereist dat de adoptiestichting de verantwoordelijkheid op zich neemt voor het dier, ook ná overdracht aan de adoptant, en dat dit wettelijk wordt geborgd.

Aanbevelingen

Betekent dit dat we geen honden meer uit het buitenland moeten halen? Nee, want dit is het verhaal van Nova; er zijn ook verhalen van ontelbare andere adoptiehonden, die wél goed terecht gekomen zijn. Wel vind ik het belangrijk dat de potentiële adoptanten en de genoemde organisaties onderling betere afspraken maken.

Nova’s verhaal leert mij dat in ieder geval de volgende vragen beantwoord moeten worden:

• Wie is de eigenaar tijdens het adoptietraject?
• Wat is de rol van de adoptiestichting ná overdracht van de hond aan de adoptant?
• Waar verblijft de hond als herplaatsing nodig blijkt en wie is dan verantwoordelijk?
• Hoe ervaren is het pleeggezin waarin een hond voor herplaatsing wordt ondergebracht?
• Hoe wordt gezorgd voor een weggelopen hond?
• Welke rol kan de overheid spelen in situaties als die van Nova?
• Welke ondersteuning kunnen adoptie- en/of dierenbeschermingsorganisaties elkaar bieden?
• En ten slotte: bij wie kunnen mensen terecht om zoekacties op een deskundige wijze te laten begeleiden?

Ik hoop dat ik Nova met dit artikel de gelegenheid heb kunnen geven om een zorgethische pootafdruk op aarde achter te laten, opdat andere kwetsbare dieren niet hetzelfde lot hoeven te ondergaan.

[widget id=”footnotes_widget-2″]