Noodzaak van babyluikjes in ziekenhuizen

Een dag niet gered is een dag niet geleefd: de noodzaak van babyluikjes in ziekenhuizen.

In gesprek met: Prof. dr. Hans van Goudoever, Hoofd kindergeneeskunde VUmc en Hoofd Emma kinderziekenhuis AMC.

Al zo lang als ik me kan herinneren ben ik gefascineerd door de vraag hoe mensen beter voor zichzelf én anderen kunnen zorgen. Voor Zorgethiek.nu ga ik in gesprek met professionals die aan de verbetering van zorg een bijdrage willen leveren. Vandaag spreek ik op de 9e verdieping van het VUmc met prof. dr. Hans van Goudoever over de plaatsing van een babyluikje in het ziekenhuis.

Babyluikje

In het weekend van 14 en 15 mei is de eerste baby te vondeling gelegd in een van de particuliere babyluikjes van de stichting De Beschermde Wieg.  De Stichting heeft tot doel te voorkomen dat pasgeboren baby’s de dood vinden omdat moeders ze ergens onverzorgd achterlaten, zoals vorige week in Amsterdam gebeurde. In Nederland gebeurt dit zo’n 4 tot 6 keer per jaar. Dat wil zeggen: er worden officieel 4 tot 6 dode baby’s per jaar gevonden, waarschijnlijk worden er meer baby’s weggedaan. Het is aan ons oog onttrokken.

Onbereikbare moeders

Sinds een aantal maanden maakt Hans zich hard voor de plaatsing van een babyluikje in ‘zijn’ kinderziekenhuizen. De dramatiek die achter de te vondeling gelegde baby’s schuilt spreekt Hans het meeste aan. Zijn missie om levens te redden heeft nu nauwelijks invloed op de groep moeders die blijkbaar geen andere oplossing heeft dan haar kind weg te doen. Volgens Hans leven deze moeders buiten de ‘normale’ paden van onze verzorgingsstaat, en ze komen al helemaal niet naar zijn spreekkamer toe.[pullquote]Hans Goudoever nam in 2012 deel aan de serie Kijken in de Ziel: Artsen.[/pullquote]

“Dit is een doelgroep die wij in het ziekenhuis nooit te zien krijgen: moeders die waarschijnlijk in een uitzichtloze en misschien zelfs levensbedreigende situatie zitten. Een situatie waar ze zelf niet uitkomen. Ook deze moeders hebben recht op onze gezondheidszorg. Voor ons zijn ze onbereikbaar, hoe kom je met hen in contact?”

Hij hoopt door het plaatsen van een babyluikje in het ziekenhuis een weg voor hen vrij te maken. Een weg die er nu niet is. “Misschien dat ze het nummer van De Beschermde Wieg eerst bellen, via die weg op zoek gaan naar een andere oplossing dan het wegdoen van hun kindje. We hebben hier trouwens ook moeders die anoniem komen bevallen, wij kennen de wegen die naar de officier van justitie en jeugdzorg leiden. In Nederland hoef je je baby niet ergens onverzorgd achter te laten.”

Strafbaar

Het plaatsen van babyluikjes verloopt niet zonder slag of stoot. De juridische afdeling is niet altijd blij met de plannen van het afdelingshoofd. Het mogelijk maken van het anoniem te vondeling leggen van een baby mag niet in Nederland, het is strafbaar. Hans trekt er zijn schouders over op. “We doen wel vaker dingen die juridisch gezien heel ingewikkeld liggen. Als je het leven van mensen wilt redden en de wet zit in de weg, dan is er maar één oplossing; de wet aanpassen. In de ons omringende landen bestaat het babyluikje al veel langer. Het Duitse collega ziekenhuis Waldfriede in Berlijn heeft al jaren een babyluikje, daar zijn verschillende kinderen ingelegd, hun levens zijn gered. Daar kan toch geen wet tegen zijn?”.

Wet op afstamming

“Een andere uitdaging heeft te maken met het achtergelaten kind. De wet op afstamming geeft ieder kind het recht te weten waar het vandaan komt. Als er straks een kindje wordt neergelegd in het luikje dan hoop je dat de moeder de envelop meeneemt waarin onder andere de helft van een puzzelstuk zit. Het andere stuk ligt bij de notaris en als de moeder in de toekomst herenigd wil worden met haar kind dan is dát het bewijs dat ze de baby te vondeling heeft gelegd”.

Geld

Bij het plaatsen van het luikje zijn er behalve juridische en organisatorische uitdagingen ook financiële vraagstukken. Want wie gaat het luikje betalen? Voor de bouw van het luikje is misschien wel 80.000 euro nodig, geld dat Hans niet op de plank heeft liggen. Hij trekt weer zijn schouders op. “Voor belangrijke zaken is toch altijd geld te vinden in een rijk land als Nederland? We kunnen toch geen dode baby’s op ons geweten hebben?”.

Ongebruikte babyluikjes

Hans zou het liefst zien dat er in alle ziekenhuizen van Nederland een babyluikje komt. En dat die luikjes vervolgens nooit worden gebruikt. Wat hem betreft kan het niet genoeg benadrukt worden: “Moeders die om welke reden dan ook niet zelf voor hun baby kunnen zorgen, waarschijnlijk niet verzekerd zijn, geen sociale context hebben waarin ze worden opgevangen en nooit naar het ziekenhuis komen, díe moeders zouden veel eerder in beeld moeten komen. Wanneer we hen eerder kunnen helpen zullen er meer levens gered worden. En dat is het enige wat telt. Toch?”

Voorlopig is het babyluikje in het ziekenhuis nog geen feit. Overleg met de verschillende afdelingen van het ziekenhuis, het bepalen van de fysieke locatie (is het VUmc wel een goede plek? Moeten we niet iets zoeken in de drukke binnenstad in plaats van tussen de ring en de autobanen?) én het vrijmaken of ophalen van geld. Het is een proces voor de lange adem.

Na ons gesprek pakt Hans zijn tas en gaat me voor naar de lift; de rest van de dag gaat hij aan de slag in het Emma Kinderziekenhuis AMC. Met respect kijk ik Hans na als hij zich een weg baant door de parkeergarage. Er komt een one-liner in me op: een dag niet gered, is een dag niet geleefd. Volgens mij zijn alle mensen die met zoveel passie en lef in de zorg werken de helden van onze (verzorgings)staat.

Blogfoto: De Beschermde Wieg

[bol_product_links block_id=”bol_57691724147c7_selected-products” products=”9200000007377130,1002004013167813″ name=”kijkenindeziel” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”DC7605″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”CCCCCC” width=”590″ cols=”2″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]