Reliëf, de christelijke vereniging van zorgaanbieders organiseert op 11 maart haar jaarcongres ‘Zie de mens! Op weg naar betekenisvolle zorg’. In voorbereiding daarop gaan wij met Thijs Tromp, directeur van Reliëf, in gesprek over zijn persoonlijke motivatie, de missie en visie van Reliëf en over de inhoud van het congres.
Wie bent u en wat drijft u in uw werk?
Ik ben theoloog en ik heb altijd al een voorliefde voor ethiek en dan specifiek de narratieve ethiek. Ethiek, verhalen van mensen en zorg zijn onderwerpen die een belangrijke rol in mijn leven spelen. Het is lastig om specifiek aan te geven waar deze interesse vandaan komt. Een mogelijke verklaring is dat ik mij altijd aangetrokken heb gevoeld tot die plaatsen waar mensen gediskwalificeerd worden of waar kwetsbaarheid en vreemdheid aan de dag komen. Met een zekere verontwaardiging kijk ik naar hoe de zorg geregeld is en geloof ik dat het anders kan en moet.
In het verleden heb ik gewerkt als docent aan een hogeschool waar ik les heb gegeven in filosofie en ethiek aan de opleidingen social work en hbo-verpleegkunde. Tijdens mijn lessen vond ik het belangrijk om de praktijk van het werkveld als uitgangspunt te nemen en daarop te reflecteren. Welke normatieve kaders werden gehanteerd door de studenten en hoe geven zij hier woorden aan. De rode draad in mijn werk als docent aan het hbo, was een visie waarbij het vooral moet gaan over leven en samenleven in plaats van zorgen voor mensen. Zorgen voor mensen is alleen een stap om mensen te kunnen laten leven en samenleven.
Toen ik later bij Reliëf ging werken raakte ik nauw betrokken bij de praktijk van de zorg, wat voor mij van grote waarde is. In 2009 ben ik directeur van Reliëf geworden. In de tussentijd, van 2005 tot 2011, ben ik gepromoveerd op het onderwerp levensverhalen bij ouderen.
Waar houdt Reliëf zich mee bezig?
Reliëf is een christelijke vereniging van zorgaanbieders waarbij onder andere ziekenhuizen, instellingen die zorg dragen voor ouderen en voor mensen met een verstandelijke beperking aangesloten zijn. Organisaties doen een beroep op ons voor ondersteuning bij het vorm geven van beleid, met aandacht voor ethiek, voor morele kernwaarden en soms specifiek voor levensbeschouwing. Wij organiseren in antwoord daarop bijeenkomsten, publicaties, scholing en trainingen.
Bij Reliëf vinden we de verbinding tussen morele waarden en de concrete zorgpraktijk van groot belang. We willen niet gaan filosoferen over de zorg, maar laten zien hoe bepaalde morele waarden een verschil maken in de zorgpraktijk; hoe concreter hoe beter. Het moet gaan over rolstoelen, steunkousen, aanvragen van een PGB. Zulke concrete situaties vormen voor ons een aanleiding om na te denken over wat het betekent om goede zorg te leveren. We beginnen het liefste door met zorgverleners mee te kijken op welke manier zij zorg verlenen aan cliënten. Specifiek kijken we dan naar de kwaliteit van de zorgrelatie. Het gaat hen en ons erom dat menslievende zorg en oprechte aandacht zichtbaar wordt in de concrete activiteiten. Niet alleen op bijzondere momenten, zoals bij een viering of bij een belangrijk nieuwsgesprek, maar ook bij het wassen van mensen, het aantrekken van steunkousen of het begeleiden van mensen bij het eten. Dat is de reden dat wij niet alleen grote verhalen over kostbaarheid en waardigheid van mensen willen vertellen, maar dit juist willen verbinden met de concrete zorgpraktijk.
De bestuurder van een zorgaanbieder drukt een stevig stempel op hoe er in de gehele organisatie zorg verleend wordt. Je kunt van die grote invloed van bestuurders van alles vinden, maar feit is dat het zo werkt. Wanneer een bestuurder gefocust is op zwarte cijfers onder de streep aan het eind van de maand, zie je dat de gehele organisatie daar op gericht is. Wanneer een bestuurder gefocust is op menslievende zorg wordt de gehele organisatie daarvan doordrongen. Als Reliëf voeren wij daarom dikwijls gesprekken met bestuurders van lid-organisaties over hoe zij tegen de zorg aankijken en wat zij belangrijk vinden.
Bij Reliëf zijn wij op zoek naar hoe wij zorgverleners kunnen helpen om routinematig werken weer betekenisvol te laten worden. Een relatie tussen zorgverlener en zorgvrager, zowel kortstondig als langdurig, vraagt immers om aandacht voor de ander. Voor de zorgverlener is het van belang gevoelig te worden voor die momenten en die aspecten die van bijzondere betekenis zijn voor de zorgvrager.
De regeldruk in de zorgsector werkt op dit moment niet echt mee. Er is nog teveel administratief werk, mede als gevolg van een onevenredige nadruk om verantwoording af te leggen van de verleende zorg. Hierdoor merk je dat de zorgverlener afgeleid raakt. Bijzaken en voorwaarden, maken plaats voor kernwaarden en voor de aandacht voor wie die mens is aan wie ze zorg verlenen. De meeste zorgverleners willen het graag goed doen en daar ondersteunen wij hen bij.
Jaarlijks organiseert Reliëf een jaarcongres. Wat is hiervan de achtergrond?
Onze jaarcongressen zijn bedoeld voor een breed publiek, voor bestuurders, beleidsmakers, zorgverleners en geestelijk verzorgers.
We zoeken telkens naar thema’s waarvan wij verwachten dat deze nu, of in de komende jaren, van belang zullen zijn. Met het congres spelen wij enerzijds in op actuele thema’s en anderzijds proberen wij de agenda te beïnvloeden. Het thema is overstijgend waarbij wij hopen mensen te bemoedigen en inspireren, zodat zij goede ideeën kunnen opdoen.
Vanuit het verleden hebben wij van deelnemers van het jaarcongres teruggekregen dat zij daadwerkelijk geïnspireerd raken door zowel sprekers als ontmoetingen onderling. Zij willen het hebben over levensbeschouwelijkheid, menslievendheid en bezieling. Over zaken die er echt toe doen.
Het thema van het jaarcongres 2016 is: ‘Zie de mens! Op weg naar betekenisvolle zorg’. Wat is de reden dat voor dit thema gekozen is?
Betekenisvolle zorg is liefdevolle zorg. Dat betekent dat je afstemt op en aansluit bij wat voor patiënten en cliënten van belang is, wordt verleend. Dat is volgens ons de kern van goede zorg.
Wij zien dat de betekenisvolle zorgrelatie tussen zorgverlener en zorgvrager onder druk staat. Er is beperkt tijd om die relatie vorm te geven en er zijn nog steeds teveel zorgverleners die betrokken zijn bij één zorgvrager en informatie die via elektronische dossiers overgedragen wordt. Informatie over de zorgvragen kan opgezocht worden in elektronische dossiers, waardoor het gesprek met de zorgvrager overbodig is geworden. Hierin gaat veel fout op het punt van een betekenisvolle relatie. Mensen voelen zich in de zorg vaak alleen staan, niet gezien en niet gekend. Daar gaat het over: Zie de mens! Kijk als zorgverlener naar wie je voor je hebt, wat zijn levensgeschiedenis is en wat voor haar of hem er toe doet. Dat is de weg waarlangs mensen kunnen ervaren dat ze van betekenis zijn en dat ze meetellen en ertoe doen!
Het jaarcongres van Reliëf vindt plaats op 11 maart 2016.
0 reacties