Bestaat er een morele plicht tot mantelzorg? Die vraag is relevant nu de overheid zorgvragers stimuleert om eerst hun eigen netwerk maximaal in te schakelen voordat een verzoek om steun uit publieke middelen wordt beoordeeld.
Moeten familieleden, vrienden en buren zich moreel verplicht voelen om zorg en ondersteuning te verlenen?
De Nederlandse Vereniging voor Bio-ethiek houdt op donderdag 10 maart in Utrecht over dit onderwerp haar jaarsymposium. Dr. Pieter Dronkers, docent Zorgethiek, en prof.dr. Frans Vosman, hoogleraar Zorgethiek aan de Universiteit voor Humanistiek, schreven hiervoor een pre-advies.
Relevante vragen
Gezien de prominente plek die mantelzorg in het overheidsbeleid inneemt is de vraag relevant: is er een morele plicht tot mantelzorg? Bestudering van die vraag helpt bij het doordenken van kwesties als: staat het mensen ook vrij om te besluiten niet als mantelzorger op te treden zonder zich daar gelijk voor te hoeven verantwoorden? Hoe moeten burgers hun verantwoordelijkheid rondom mantelzorg eigenlijk interpreteren? En hoe ver mag de overheid gaan in het verleiden van burgers tot het verlenen van mantelzorg?
Pieter Dronkers en Frans Vosman zullen het jaarsymposium openen met een presentatie van hun pre-advies.
Doel van dit pre-advies is om de morele status van mantelzorg te onderzoeken. De politieke context waarin deze vorm van zorg aan de orde komt, vormt integraal onderdeel van onze analyse. Immers, het concept ‘mantelzorg’ is een politieke constructie die functioneert binnen een specifieke beleidscontext.
Zorgethiek
Pieter Dronkers en Frans Vosman oriënteren zich in het preadvies primair op zorg-ethische literatuur. In dat domein is in de afgelopen jaren veel geschreven over de ethische en politieke betekenis van zorg.
De auteurs concluderen dat uit zorg-ethisch perspectief er vraagtekens te plaatsen zijn bij de politiek-strategische constructie van mantelzorg. Zij betogen dat er inderdaad dringende morele redenen zijn om specifieke aandacht en zorg voor onze naasten te hebben, maar dat de discussie over die redenen niet het politiek-ethische vertoog over de zorgverantwoordelijkheid van de overheid kan vervangen.
Zij zien drie samenhangende onwenselijke consequenties als dit wel gebeurt:
- zorg krijgt het karakter van een gift
- het politieke recht op zorg wordt uitgekleed
- zorgverantwoordelijkheden worden geprivatiseerd.
Zij pleiten daarom voor een politieke ethiek van de zorg.
Discussie
Op de presentatie van het pre-advies volgen drie commentaren:
- Dr. Pol Maclaine Pont (afdeling Technology Assessment van het Rathenau Instituut) spreekt vanuit haar ervaring als mantelzorger.
- Dr. Jos Kole is de eerste auteur van het CEG-signalement over ethische aspecten van samenwerken in de wijk. Hij spreekt op persoonlijke, professionele titel.
- Drs. Linda Hilhorst is strateeg van het ministerie van VWS, zij spreekt op persoonlijke titel met kennis van de strategische beleidsvragen.
Samen zullen zij de discussie aanzwengelen.
Informatie
Informatie over het Jaarsymposium vindt u op de site van de Nederlandse Vereniging voor Bioethiek.
Leden van de NVBe krijgen het pre-advies toegestuurd.
[button link=”https://nvbioethiek.files.wordpress.com/2014/03/nvbe-preadvies-2016-plicht-tot-mantelzorg.pdf” color=”orange”]Download het pre-advies[/button]
Afbeelding: ‘Sint Maarten’, collectie Museum Catharijneconvent, Utrecht
1 reactie
L.Machielsen
En als er dan mantelzorg wordt gegeven. Is degene die mantelzorg ontvangt dan ook min of meer verplicht alles te accepteren wat de mantelzorger de juiste zorg vindt. Ofwel als het de mantelzorger te zwaar of teveel wordt, en opname een mogelijke oplossing is voor deze mantelzorger, moet de verzorgde dier dan ook maar naar luisteren. Wat betekent dat deze verzorgde tegen de wil het huis uit moet naar een zorginstelling.