Menselijke maat

In november 2012 begon een kersverse Staatssecretaris van VWS aan een taaie klus: de hervorming van de langdurige zorg. In een radio-interview op 2 januari 2013 licht Martin van Rijn toe dat zorg niet gaat over de vraag of een cliënt recht heeft op 2,3 uur aan zorg, maar over wat iemand echt nodig heeft. Gemotiveerd vanuit persoonlijke ervaringen met langdurige zorg in zijn familie, is hij vol ambitie om de menselijke maat in de zorg terug te brengen.

In het dichtbeboste woud van de zorginnovaties in Nederland schiet de presentiebenadering langzaam maar gestaag wortel. Intussen al zo’n 12,5 jaar. In de huidige ‘zorgfabrieken’ probeert ze precies die menselijke maat weer op de agenda te krijgen. De presentie zet de relatie tussen werker en zorgvrager centraal. Ze probeert heel precies, en vanuit een concrete menselijke interactie, ‘aan te sluiten bij en af te stemmen op’ een cliënt en is kritisch op hulpverlening die rigide vaart op methodieken en zorgminuten. Want dat leidt maar al te vaak tot mismatch: hulp die niet echt (blijvend) helpt.

Behalve de menselijke maat heeft de staatssecretaris een tweede ambitie: hij wil een maatschappelijke discussie over kwetsbaarheid. Hoe kunnen we de betrokkenheid bij kwetsbare ouderen, jongeren, chronisch zieken en gehandicapten echt gaan vormgeven? Op 28 maart 2013 rolde een nieuw presentieboek van de pers: De Zorgval. Daarin doen we een aanzet tot precies zo’n maatschappelijk debat over kwetsbaarheid. Omdat de presentiebenadering zich al jaren druk maakt over het feit dat de huidige zorg, juist voor die meest kwetsbaren in ons land, niet goed werkt.

Naast dat er in de afgelopen jaren vruchtbare kiemen zijn gelegd, stuit het wortelen van de presentiebenadering ook geregeld op de harde politieke kleigrond van productfinanciering en verschraling in de zorg. Maar wie weet lukt het de nieuwe staatssecretaris om de  humuslaag van de zorg in Nederland de komende jaren wat te verrijken – zelfs in een tijd waarin (daar is hij ook eerlijk over) in de langdurige zorg ook flink gesnoeid moet worden.

Met dit column nodigen we de staatssecretaris en anderen uit om de rijke oogst, jongste scheuten en  taaie groeipijnen van 12,5 jaar presentiebeoefening de komende maanden van dichterbij te volgen.

Zorg kan anders. Bijvoorbeeld door de menselijke maat weer centraal te stellen. Zo gaat dat in de presentie.  Meer weten? www.presentie.nl

 Judith Leest, Stafmedewerker metamethodiek Stichting Presentie