Sinds haar start in 2007 heeft de master Zorgethiek en Beleid (ZeB) talloze afgestudeerden afgeleverd. Hoe is het werkende leven na de opleiding ZeB? En wat heeft deze opleiding hen meegegeven in de werkzaamheden? Dit keer spreken we Mirjam Kleinveld.
Wie is Mirjam Kleinveld
Ik rondde mijn master af op 13 januari 2010 met mijn eindthesis ‘Zorgen voor oudere mensen, een uitdagende onderneming!’ Het was een literatuuronderzoek naar ‘wat is goede zorg voor oudere mensen?’.
Ik ben zowel werkzaam als fysiotherapeut in het Jeroen Bosch ziekenhuis en ook als freelance ethicus met mijn eigen bedrijf Eduthiek. Daarnaast ben ik getrouwd en moeder van drie nog jonge energieke kinderen er is dus altijd bedrijvigheid en dynamiek, net als in de ethiek.
Wat was de reden dat je de master Zorgethiek en Beleid bent gaan doen?
Zoals ik eigenlijk ook al aangeef op mijn website eduthiek.com dat ik zoekende was naar handvaten voor mijn eigen dilemma’s. Na een verblijf van acht maanden in Kenia keek ik met andere ogen naar onze zorg en cultuur. Mijn baan als fysiotherapeut op de afdeling geriatrie in het ziekenhuis mocht ik direct weer oppakken. Ik was en ben daar nog steeds erg blij mee.
Toch kreeg ik een sterk gevoel van onbehagen in een samenleving die als een verzorgingsstaat bekend staat.
In Kenia had ik aandacht aan zieke mensen kunnen geven, hier moest ik mij verantwoorden in effectieve, doelgerichte zorg en productie maken. Ik moest meer weten, voordat ik mijn onbehagen onder woorden kon brengen. In 2006 besloot ik te starten met de Master Zorg, ethiek en Beleid. Zorgethiek vond ik passen zowel voor mijn persoonlijke zoektocht en spagaat binnen het voldoen aan de eisen van het zorgsysteem en de menselijke maat binnen de zorg behouden als de verdieping en uitbreiding van kennis en kunde op het vlak van ethiek en alles wat daarbij komt kijken.
Waar ging je afstudeerthesis over?
Evidence-based handelen is helemaal hot in onze gezondheidszorg! Dé oplossing om zorg doelgericht en efficiënt te krijgen, zodat de patiënt goede kwaliteit van zorg krijgt. Dit klinkt in eerste instantie niet slecht. Dus richten we zorgprocessen in met richtlijnen en protocollen gebaseerd op Evidence Based Practice (EBP), zodat de kwaliteit van zorg wordt verbeterd. Of dit direct bijdraagt aan goede (fysiotherapeutische) zorg stond bijna onomstotelijk vast. Maar staan richtlijnen en evidence-based handelen ook garant voor goede zorg? Hoe is dat binnen de beroepsgroep fysiotherapie vroeg ik mij af?
In de premaster onderzocht ik zodoende de rol van EBP binnen de beroepsvereniging fysiotherapie. Dit had ik evengoed bij andere zorgberoepen kunnen analyseren. Het was ontzettend boeiend om te merken dat EBP alleen de economische kant van het zorgsysteem versterkte, maar niet per definitie de kwaliteit van zorg bevorderde.
Hmm, goede zorg bleek complex. Ik wilde meer weten, want hoe zit dit dan bij het zorgbeleid binnen de ouderenzorg? Is goede zorg ook hier ingericht als doelgericht en efficiënt of is zorg meer dan dat? Dit werd dus het onderwerp van mijn eindthesis.
Ik rondde mijn master af op 13 januari 2010 met mijn eindthesis ‘Zorgen voor oudere mensen, een uitdagende onderneming!’ Het was een literatuuronderzoek naar wat goede zorg is voor oudere mensen. In de thesis belichtte ik deze vraag vanuit drie perspectieven: beroepsgroep fysiotherapie, zorgethiek en zorgontvangers (oudere mensen in dit geval). Er was duidelijk een groot spanningsveld zichtbaar tussen enerzijds het richten op objectiviteit cq. wetenschap en het ondernemende karakter binnen de fysiotherapie en anderzijds het willen gaan voor kwaliteit van zorg waarin het unieke van de oudere mens centraal staat. Eigenlijk geen nieuw gegeven als je bijvoorbeeld ook leest het promotieonderzoek van Els van Wijngaarden. Er zitten in mijn thesis en haar onderzoek dan ook duidelijke overeenkomsten en het belang van de wederkerigheid binnen zorgrelaties. Erg mooi om te zien.
Wat heeft deze studie jou gebracht?
Deze opleiding bleek erg waardevol om de eenzijdige groei van professionaliteit in termen van kennis en kunde te doorgronden. Ik heb nu handvaten gekregen om te benadrukken dat het zorgsysteem meer is dan productiecijfers. Goede zorg is ook als professioneel mens de ander (patiënt) bijstaan. Ik wil meedenken met beroepsgroepen in de zorg- of hulpverlening, zoals verwoord in beleidsvisies, in het zoeken naar deze balans tussen economische en menselijke verantwoording van zorg. Het uitgangspunt van de zorg moet toch zijn: aandacht hebben voor de mens achter de patiënt.
Heel veel persoonlijke ontwikkeling dus en kennis en kunde om ethische dilemma’s te ontrafelen en voor mensen voelbaar te maken en hiervoor woorden te krijgen. Vooral in de zorg merk ik steeds meer hoeveel managementtaal en productietaal binnensluipt in de zorg en dat geeft zoveel frustratie voor mensen die hierin werkzaam zijn en dichtbij de patiënt staan. Hieraan een bijdrage leveren om mensen een podium te bieden en handvaten om die dilemma’s mee te ontrafelen en weer vat te krijgen op de mogelijkheden en onmogelijkheden geeft rust om weer te kunnen voelen waar het om draait in de zorg.
Dat heb ik geleerd, het behouden van die menselijke kant zonder jezelf daarbij te verliezen. Ik kan hierbij overstijgen en onderzoeken wat is er nu echt gaande en dat analyseren. Ik krijg dat nu ook van collega’s te horen dat ik daarin sterk ben en ik denk dat deze studie mij daarin handvaten heeft gegeven. Net als het ‘echt zijn en oprecht betrokken blijven bij die ander die tegenover je staat’. Dat leerde ik al in Kenia tijdens mijn verblijf aldaar enkele maanden, maar ook tijdens deze studie hoe enorm belangrijk dat is voor elke relatie, maar dus ook de zorgrelatie.
Kan je wat meer vertellen over je werkzaamheden na de master ZeB?
Daarnaast heeft deze studie ertoe geleid dat ik samen met collega Sylvia Schuurmans, die ik ken van de master Zorgethiek en Beleid, de cursus ‘Ethiek in beweging, moreel beraad als handvat’ ben gaan opzetten. We geven met deze cursus zorgprofessionals op allerlei niveaus werkzaam ook letterlijk handen en voeten te geven om hun morele dilemma’s kenbaar te maken en te kunnen bespreken.
Daarnaast komen we letterlijk in beweging met onze struintochten, waarin we al wandelend ethische dilemma’s met behulp van ethische gespreksmethoden op een laagdrempelige wijze bespreken.
En verder allerlei leuke inspirerende activiteiten als:
- opzetten van de cursus ‘Hoe manage ik goed paramedische zorg?;
- interactieve workshops en gastcolleges ethiek aan studenten, vrijwilligers of professionals in allerlei takken van de zorg;
- regelmatig moreel beraad als gespreksleider begeleiden;
- lid geweest van 2009 tot 2017 van de ethiekcommissie van de landelijke beroepsgroep fysiotherapie en nu als lid van de ethiekcommissie in het ziekenhuis waar ik zelf werkzaam ben;
- schrijven van de ethische paragraaf binnen het beroepsprofiel van de fysiotherapie, wat nog niet eerder was opgenomen hierin, dus een ware mijlpaal waar ik aan mee mocht werken.
En nog veel meer leuke dingen, maar om mijn hele cv op te schrijven hiervan, het komt er gewoon op neer dat de master ZeB mijn heel veel nieuwe wegen heeft laten ontdekken en nieuwe ontmoetingen heeft gegeven die heel veel brengt op persoonlijk en professioneel vlak.
1 reactie
Leven na de ZeB: Sylvia Schuurmans - Zorgethiek.nu
[…] heb het voorrecht om met mijn oud- studiegenoot Mirjam Kleinveld samen, vanuit ons eigen bedrijf, verschillende trainingen te verzorgen. De training die ik als […]