Vader Thimm is in de Tweede WO gevlucht uit Ost-Preußen (Masuren) en heeft gedurende zijn vlucht vele verschrikkingen beleefd. Alsof dat allemaal niet genoeg was, heeft hij later, lange tijd in DDR-gevangenissen vastgezeten. Het DDR-regime had hem namelijk als staatsgevaarlijk geregistreerd. Na zijn vrijlating in 1960 is hij direct naar de (toenmalige) BRD gegaan. Nog later heeft hij als hoge ambtenaar bij de toenmalige regering in Bonn gewerkt.
Vader Thimm heeft vele eigenaardigheden. Dochter Katja Thimm neemt als kind aan dat het zo hoort, later schaamt ze er zich op een bepaalde manier voor. Vader Thimm is hard voor zichzelf en pleegt roofbouw op zijn lijf. Katja begrijpt dat niet echt en zoekt naar antwoorden. Deze vragen en de antwoorden daarop, geven het boek een extra perspectief. Hier ontstaat een stuk begrip voor de situatie van ouders die WOII hebben meegemaakt en daarbij allemaal op de één of andere manier een stuk (psychische) schade hebben opgelopen.
De toenemende dementie heeft tot gevolg dat er (steeds grotere) gaten in het verhaal ontstaan. Het geeft een heel goed beeld van hoe mensen verschrikkelijke dingen niet (kunnen) verwerken en daardoor voor het leven getekend zijn. Er ontstaat meer begrip bij Katja. Het blijft daar niet bij, er ontstaat liefdevol respect jegens haar vader. Katja beschrijft hoe ze probeert haar vader zijn waardigheid te laten behouden en toch het onbestuurbaar geworden deel van zijn leven deels overneemt. Ze beschrijft haar eigen gewetensnood, wanneer ze gespleten wordt door de toenemende dementie van haar vader en de daaraan verbonden zorg èn de verplichtingen uit haar eigen leven.
De verborgen vraag uit het boek is, of er een relatie bestaat tussen de angst die vele dementerende mensen van de WOII-generatie elke dag ervaren en of ze de geheimen uit hun leven prijsgeven of niet. Het is, zo lijkt het, de angst de controle te verliezen.
Het lezen was een soort herkenning. Ik heb mijn schoonvader (Duitser *1924) verzorgd en begeleid. Ook hij heeft verschrikkingen in WOII meegemaakt. Het verhaal is geschiedkundig en politiek interessant. Maar wat het volgens mij tot een goed boek maakt, is de ontwikkeling van de relatie van Katja en haar vader. Het is een boek waarin ethiek en leven, zorg en verzorgd worden, samen met levensgeschiedenis en levensverhaal tot een boeiend verhaal geworden zijn.
“Vatertage, Eine deutsche Geschichte” is in het Duits geschreven
Katja Thimm, Vatertage, Eine deutsche Geschichte.Fischer-Verlag, 2011. ISBN 978-3-10-076903-9
Peter Jan Visee, psychiatrisch verpleegkundige
0 reacties