Leeservaring – PAAZ, een psychiatrische roman. ‘Maar, iedereen wil toch eigenlijk dood?’

Emma wordt plotseling opgenomen op een psychiatrische afdeling. Een jarenlange depressie en een recente burn-out luidt de diagnose. In het boek PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis) schrijft Myrthe van der Meer, onder het pseudoniem Emma Nieuwenhuis, vanuit een autobiografisch perspectief over de tijd dat zij verbleef op de besloten psychiatrische afdeling van een ziekenhuis.

Vanuit een ogenschijnlijk gelukkig leven met een drukke en goede baan, vrienden en een partner wordt Emma opeens weg gerukt. Het begin van haar vakantie doet de emmer overlopen, ze kan niet meer stoppen met huilen en denken aan de dood. Gevoelens van angst gaan door haar heen bij het betreden van een, voor haar, nieuwe wereld: de psychiatrie. In het boek beschrijft Van der Meer op een levendige manier over haar ervaringen van machteloosheid, het wegglippen en terugwinnen van vrijheid en het hopeloos op zoek zijn naar de juiste antwoorden op de vragen die de hulpverleners stellen.

Tijdens haar verblijf blijkt Emma al jaren depressief te zijn. De negatieve gevoelens en doodswens heeft zij van jongs af aan bij haar gedragen. In het boek komt naar voren dat Emma denkt dat dit normaal is voor ieder mens. Ze heeft zichzelf aangeleerd de actieve doodswens weer te laten ‘kalmeren’ naar een passieve drang naar de dood. “Als je jarenlang elke dag op de een of andere manier denkt; ik wou dat ik dood was, dan draait je perspectief als het ware om; je bent niet meer bezig met leven, maar alleen nog maar met doodgaan. Of beter gezegd; met niet doodgaan. Dan is de vraag niet meer hoe je kunt stoppen met leven, maar hoe je kunt stoppen met doodgaan”.

Vanuit de gitzwarte en minderwaardige zelfbelevenis van Emma heeft ze veel moeite met het aangaan en het leggen van elke vorm van contact. De autonome houding die de hulpverlening van haar verwacht is daardoor bijna onmogelijk. Emma moet bijvoorbeeld aan de verpleging vragen wanneer zij een wandeling wil maken: ‘Ik vraag toch niet aan een zuster die al haar benen uit haar lijf loopt om met mij een stukje te gaan wandelen? Ik kan beter doen alsof ik niet besta’. Met als gevolg dat Emma geen uitbreiding van haar vrijheden krijgt omdat ze niet adequaat omgaat met haar huidige vrijheden.

Op een niets verhullende manier legt Van der Meer relaties met andere patiënten en zorgverleners bloot. Vreemde mede patiënten die haar nog angstiger maken, hiërarchie en (on) collegialiteit van hulpverleners en een waardevolle vriendschap met haar kamergenote. Uiteindelijk heeft deze vriendschap haar geholpen om de depressie te overwinnen.

Een geweldige eye-opener om een depressief patiënten perspectief iets beter te leren begrijpen.

PAAZ – Myrthe van der Meer. House of Books BV 2012. ISBN 9044336673

Tijdens het verblijf op de PAAZ maakte van der Meer een plakboek van haar ervaringen en is tevens de trailer van het boek.