De Canta Danst, heet de 4-delige tv-serie die balletdansers en Canta-rijders volgt tijdens de voorbereidingen voor de dansvoorstelling ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van Het Nationale Ballet. Dat is opvallend, een menselijke activiteit als dansen toekennen aan een vervoermiddel. Toch is dat wat je als kijker doet met de zestig rode autootjes die tijdens de voorstelling op de dansvloer verschijnen. De bestuurders ervan, allemaal mensen met een beperking, zijn nauwelijks zichtbaar achter de spiegelende voorruiten. Het lijkt hier dan ook niet om hen te draaien. Dat brengt ons in de war: is het mens of techniek die hier de show steelt?
We horen de prachtige muziek van Robin Rimbaud. We zien een dansend duo waar de intimiteit vanaf spat. Met elegante bewegingen probeert hij, de balletdanser, indruk te maken op haar, een vriendelijk, vierkant wagentje. Hij zet zijn voet behoedzaam op haar neus. Zij volgt daarna zijn gangen – met voorzichtige horten en stoten, maar vastberaden om zijn liefde te beantwoorden.
Don Ihde (1990) zou zeggen dat de Canta door de bestuurder is ingelijfd, zoals een bril waar je niet naar kijkt, maar doorheen. De lichamelijkheid van de mens wordt als het ware uitgebreid met een technologie en zijn zintuigen reiken door het voorwerp heen. Wie kan dansen in een Canta, is niet meer met zijn aandacht bij de auto, maar bij de dansvloer en de danspartner. De Canta wordt een verlengstuk van de rijder zelf, in plaats van een vreemd element buiten hem. Voor de kijker lijkt het of de Canta een ziel heeft. Tegelijkertijd kan de bestuurder balletdansen dankzij het autootje.
In de loop van de voorstelling gebeurt er iets onverwachts: de bestuurders stappen uit. Ook van de Canta die de hoofdrol vervult gaan de deuren open. De vrouw die achter het stuur zat, komt in een rode jurk naar buiten en loopt met wankele passen op haar danspartner af. Hij sluit haar in zijn armen. Vervolgens stappen zij samen in om de vloer al rijdend te verlaten.
In de tv-serie laat Maartje Nevejan zowel de dansers als de gehandicapte bestuurders vrijuit vertellen over hun lichaam, beperkingen, mobiliteit en dromen. Als de Canta-rijders uitleggen hoe zij omgaan met de grenzen van hun lichaam, begrijpt de kijker hoe hun beleving van ruimte, vrijheid en beweging mede door de Canta wordt gevormd.
“Juist de verwevenheid van mens en techniek moet centraal gesteld worden”, betoogt techniekfilosoof Peter-Paul Verbeek (2011). De Canta Danst is hiervan een vleesgeworden voorbeeld.
0 reacties