In de Amerikaanse televisie serie Breaking Bad wordt expliciet ingegaan op de vraag wat iemand tot een ‘slecht’ mens maakt (de titel suggereert het al). Zo besluit een doodnormale scheikundeleraar (Walter) op een dag om drugs te produceren en te dealen. Het is echter de combinatie van het bizarre en het alledaagse van Walters broze bestaan die de serie zo bijzonder maakt.
Voor een met talloze prijzen overladen televisieserie – door vele critici gelauwerd als de beste tv-serie ooit gemaakt – heeft Breaking Bad toch een vrij bizarre premisse: een wat sullige familieman en scheikundeleraar (Walter White) verandert, nadat hij gediagnosticeerd is met een vorm van terminale kanker, langzaam maar zeker in een meedogenloze (en uiterst succesvolle) drugsproducent en- dealer van de zeer verslavende drug ‘crystal meth’. De zwarte komedieserie, die eigenlijk een mix van genres in zich herbergt (thriller, noir, detective, drama), heeft reeds in 2013 zijn laatste aflevering gehad.
Desalniettemin is de serie nog steeds een van de paradepaardjes van Netflix, de online videostreamingsdienst die inmiddels ook in Nederland aan een opmars bezig is. Ook op IMDB, soms een betere graadmeter wat betreft de populariteit van een serie of film, scoort de serie uitzonderlijk hoog (een 9,5). En een serieuze(re) acteur als Anthony Hopkins is zelfs zo ver gegaan om een lyrische brief naar de cast en crew van Breaking Bad te schrijven nadat hij de serie in twee weken had ‘gebingewatcht’.
De tv als roman
Het voorbeeld van Anthony Hopkins is overigens kenmerkend voor het nieuwe tv-kijken – namelijk on demand, wanneer jij het wilt, en vaak gelijk een paar afleveringen achter elkaar (vandaar het woord ‘bingewatching’), in plaats van netjes elke week wachten op een nieuwe aflevering. Onder aanvoering van o.a. Netflix en HBO zijn er de afgelopen jaren in de VS vele on demand-kwaliteitsseries uitgebracht (denk bijv. aan: Homeland; Mad Men; The Sopranos en The Wire).
Tv wordt door vele Amerikanen ook wel als ‘the new cinema’ beschouwd, aangezien de budgetten zich gemakkelijk kunnen meten met de grote filmstudio’s en A-acteurs tv niet meer beschouwen als een ondergeschoven kindje. Dat betekent ook een ander soort televisie, waarbij er meer tijd en ruimte is voor de opbouw van (vaak rijkere, gelaagde) karakters en voor een genuanceerdere en diepgaandere verhaallijn.
Prozaïsche slechtheid
Zo ook in Breaking Bad, waar de scheidslijn tussen goed en slecht verre van duidelijk is en je op den duur als kijker bij jezelf bespeurt dat je stiekem wilt dat Walter in al zijn slechtheid toch slaagt. Overigens verandert Walter zo geleidelijk dat je zijn bizarre dubbelleven steeds normaler gaat vinden. Dat heeft ook te maken met het feit dat zijn soms ronduit gewelddadige leven wordt afgewisseld met de ietwat suffige alledaagsheid van Walters thuissituatie. Dat laatste komt bijvoorbeeld sterk naar voren in zijn gezinsleven: het doorsnee Vinex-wijk type huis waar hij woont, de generieke inrichting, de ‘school run’ en de gezamenlijke ontbijtmomenten met alle gezinsleden aan tafel, die op den duur ook een symbolische waarde krijgen. Maar krijgen we dan ook antwoord op de vraag wat een mens slecht maakt? [pullquote]’Someone has to protect this family from the man who protects this family.’ -Skyler White in ‘Breaking Bad’[/pullquote] De Amerikaanse auteur en essayist Chuck Klosterman stelt dat we in de wereld van Breaking Bad slechts het volgende kunnen concluderen: “goodness and badness are simply complicated choices, no different than anything else”. Zo rechtvaardigt Walter aanvankelijk zijn besluit om crystal meth te produceren en te dealen aan de hand van de (op het oog misschien legitieme) behoefte om in het onderhoud van zijn gezin te voorzien (aangezien hij door zijn ziekte geen les meer kan geven). Walter zal echter tegen het einde van de serie toegeven dat hij het toch vooral voor zichzelf deed. Hoe is het dan mogelijk dat iemand zich zodanig kan ‘bekeren’ dat hij zijn naaste relaties, zijn routines en gewoontes, tijdelijk kan verlaten en in een totaal andere context kan gaan opereren?
Volgens de Franse filosoof Ricoeur zou je bekering kunnen opvatten als het niet meer samenvallen van je identiteit met wie je was, je bevindt je in een ‘limiting case’. Met het reduceren van goedheid of slechtheid tot een simpele ‘keuze’ is dus zeker niet alles gezegd, want juist Breaking Bad laat zien dat naast de alledaagse context, ook ontwikkeling, verschuiving en decentrering in ogenschouw moeten worden genomen als we beter willen begrijpen waarom iemand tot ‘bad’ verwordt.
Kwetsbaarheid ondergaan
Toch moeten we deze serie niet zien als een beschrijving of uiteenzetting van het kwaad, daarvoor zijn de personages te meervoudig en is Walter te kwetsbaar. Het is juist de manier waarop Walter de longkanker tegemoet treedt, waarbij er steeds voldoende oog is voor de (minder mooie en soms banale kant van de) lichamelijkheid van de ziekte, die de serie zo bijzonder maakt. Nooit wordt zijn ziekte interessanter gemaakt dan nodig- sterker, ziekte en beperking (zoals zijn zoon Walt jr. die met cerebrale parese kampt) worden op een uiterst prozaïsche, alledaagse manier uitgebeeld, als iets wat men simpelweg ondergaat (en niet ‘bevecht’ of glashard ontkent). Zoals gezegd zien we deze meervoudige kant bij vele personages terug- nooit worden ze gereduceerd tot een karikatuur, maar altijd in alle rijkheid uitgebeeld.
Tuco Salamanca
Een bijzonder voorbeeld is wellicht het meest karikaturale personage ‘Tuco’- een zeer geharde, psychopathische crimineel die tot de wreedste dingen in staat is. Tegelijkertijd zien we in de serie ook een andere kant van hem: liefdevol zorgend voor zijn invalide oom, die niet meer in staat is zichzelf te voeden of te wassen. Na de dood van Tuco verhuist zijn oom naar het verpleeghuis, dat vervolgens het onwaarschijnlijke decor wordt van een van de meer spectaculaire scenes van de serie. Een spectaculaire scene in een verpleeghuis- het lijkt in de wereld van Breaking Bad allemaal te kunnen. Of het de beste serie ooit gemaakt ís, zal de tijd uitwijzen, maar wat Breaking Bad in ieder geval tijdloos maakt, is het uitstekende drama zonder het ‘melo’-gedeelte, dieprakende emotie zonder sentimentaliteit. Maar Breaking Bad laat vooral de totale chaos en destructie van iemands leefwereld duidelijk zien, zonder zicht op diens humaniteit kwijt te raken.
Meer lezen?
Op de website van Harvard is een filosofische analyse van Breaking Bad te vinden, van auteur en docent aan de TU Delft, David Koepsell. En lees in het artikel van Haider Javed Warraich waarom een arts stelt dat Breaking Bad een van de beste medische dramaseries is.
[bol_product_links block_id=”bol_5631d0859980e_selected-products” products=”9200000022068628,9200000001281857″ name=”BreakingBad” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”DC7605″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”CCCCCC” width=”600″ cols=”2″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
0 reacties