Junkie

Verslaving, het is een onuitputtelijk bron voor schrijvers en een ingewikkeld medisch vraagstuk. De komende weken daarom aandacht voor verslaving. Deze keer:

Junkie

William Burroughs (1914-1997) wordt wel beschouwd als de voorman van de Beat Generation, een groep Amerikaanse schrijvers uit de jaren 50 van de vorige eeuw, van wie Alan Ginsburg en Jack Kerouac de meest bekende zijn. Burroughs is een schrijver die veel, maar vaak onderhuidse invloed heeft  gehad.

Zo vernoemde de band Soft Machine zich in 1966 naar een boek van Burroughs en werd in november 2004 een aflevering van CSI gemaakt rond een kwaadaardige dokter, dr. Benway, een personage van Burroughs.

Narcotica

Maar het meest bekend is Burroughs wegens zijn openlijk beleden junkiedom, waar hij ook openhartig over schreef; eerst autobiografisch in 1953 in ‘Junkie’, dat onder het pseudoniem William Lee verscheen. Daarna in zijn meest bekende roman, ‘Naked lunch’.

Deze roman stuitte op veel problemen bij de publicatie in de USA en werd uiteindelijk in 1959 als Engelstalig boek gepubliceerd in Parijs. Dat kwam Burroughs overigens goed uit, want hij werd verdacht van het smokkelen van narcotica. Nu was schrijven in Frankrijk een gerespecteerd beroep in die tijd, dus dat liep met een sisser af.

Burroughs gebruikte vrijwel alles: marihuana, opium, morfine, LSD, heroïne, cocaïne. En hoe kwam hij daaraan? Wel, onder andere van dokters, die je natuurlijk wel een beetje moest bewerken.

Bedside manieren

Ik herinner me uit mijn co-schap huisartsgeneeskunde nog een meneer met een spiegelende zonnebril die, bij afwezigheid van zijn eigen dokter, zonder veel omhaal een verlanglijstje met peppers, downers en rustigmakers op het bureau van de huisarts legde. Het zal in 1978 zijn geweest.

Deze meneer had zijn klassieken duidelijk niet gelezen, want deze benadering van dokters werd door Burroughs in 1953 in Junkie al kritisch besproken. “Artsen zijn zo buiten alle proporties grootgebracht met overdreven ideeën omtrent hun positie, dat in het algemeen gesproken een feitelijke benadering de slechtste is, die je kunt bedenken. Zelfs al geloven ze je verhaal niet – ze willen in ieder geval een verhaal horen. Het is een soort oosters ritueel om je gezicht niet te verliezen.

De ene kant speelt de edele dokter, die nog voor geen duizend dollar een onethisch recept zou uitschrijven en de andere partij doet zijn best om de normale patiënt te spelen. Als je zegt “Hoor eens dokter, ik wil een recept voor morfine en ik betaal de dubbele prijs ervoor”, dan ploft zo’n pil uit elkaar en gooit je z’n spreekkamer uit.

Je hebt goede ‘bedside’ manieren nodig bij dokters, anders kom je nergens.” William Burroughs is er als junk 83 mee geworden, dus wellicht een gouden tip in de benadering van artsen?

Arko Oderwald