In 2003 verscheen In gesprek over goede zorg, een eerste overzicht van gangbare methodes voor moreel beraad in Nederland. In 2014 verscheen In gesprek blijven over goede zorg, met bijdragen van deels dezelfde auteurs. In de tussentijd was er heel wat ervaring opgedaan met moreel beraad en vond het nodige onderzoek plaats.
In gesprek blijven…, is dan ook uitgebreider en een prima naslagwerk voor hen die met moreel beraad aan de slag willen. Het biedt theoretische achtergronden, beschrijft methodes en geeft praktische modellen. Met dat laatste lijkt het ook een doe-het-zelf boek te zijn, maar er wordt wel degelijk voor gewaarschuwd dat moreel beraad vraagt om goed opgeleide gespreksleiders.
Reflectie
Naast een uitgebreide beschrijving van een aantal methoden voor moreel beraad wordt ook veel aandacht geschonken aan het belang van ethische reflectie voor professionaliteit van zorgverleners en dus voor kwaliteit van zorg. In een apart hoofdstuk worden emoties, mits goed in beheer genomen, beschreven als waardevolle bronnen van kennis voor morele oordeelsvorming. Nieuwe inzichten omtrent het gebruik van interactief theater als aanzet tot morele reflectie en omtrent cliëntparticipatie in moreel beraad worden uiteengezet.
Veel en terechte aandacht is er ook voor de contextuele factoren, als goed leiderschap en een integraal ethiekbeleid, die van belang zijn voor het effectief implementeren van morele reflectie: met alleen met zorgverleners moreel beraad voeren ben je er niet, zo is de boodschap. Wanneer er geen ruimte gemaakt wordt de eigen morele oordelen in het werk te hanteren is de kans op frustratie groot.
Gespreksmethoden
Het boek bevat een hoofdstuk over twee zorgethische gespreksmethoden. De procesgeoriënteerde methode is gebaseerd op het denken van politiek filosofe Joan Tronto. Zij heeft een brede zorg opvatting en denkt zorg in de relatie tussen zorgontvanger en zorgverlener als een cyclisch proces. Langs de lijn van dit cyclisch proces kan met zorgverleners nagedacht worden.
De methode gebaseerd op het denken van filosofe Margaret Urban Walker is een methode die kijkt naar wat zij noemt de geografie van verantwoordelijkheden. Iedere deelnemer in een zorgproces heeft verantwoordelijkheden die onder de loep genomen moeten worden.
Beide methoden zijn goed uitgewerkt waar het gaat over morele reflectie op wat zich in de zorgrelatie afspeelt. Politiek ethisch valt er echter nog winst te behalen. Vragen omtrent bijvoorbeeld de organisatie van de zorg op de afdeling en de beleidsmatige keuzes die gemaakt worden blijven buiten beeld en daarmee wordt niet gereflecteerd op de morele gevolgen daarvan voor cliënt, familie/naasten en henzelf.
Dartel, H. van en Molewijk, B. (2014). In gesprek blijven over goede zorg: Overlegmethoden voor moreel beraad. Amsterdam: Boom. ISBN: 9789461055101
0 reacties