De keuze voor euthanasie bij dementie is niet zo makkelijk als veel bekende Nederlanders – zelfs artsen – doen voorkomen, vindt Gonny ten Haaft.
In NRC van 4 mei verscheen dit opiniestuk (PDF) waarin ze pleit voor meer terughoudendheid bij bekende Nederlanders/bekende artsen in hun uitspraken over euthanasie in het geval zou blijken dat zij zelf dementerend zijn.
5 reacties
Vanhaverbeke Roger
Beste Gonny,
Er zijn er dan toch twee nu nog durven reageren…. maar op welke manier zoals meestal bij zorgverleners, zéér verstandelijk, afstandelijk, meestal nooit met de ziekte geconfronteerd geweest of tijdens de werk-uren…. héél gemakkelijk om dit rationeel op papier te zetten….. maar dit helpt niemand, alleen maar de directie en de minister die verantwoordelijk is voor gezondeheidszorg….. want wij zijn toch zo goed bezig… maar ik zeg het met de woorden van Dimitri Verhulst in zijn laatste boek “De laatkmomer”:
het komt van een groot Nederlander:
“Impropria est ut salutaret aliquis qui est cacas: voor de Latijn onkundigen: het is onbetamelijk iemand te groeten die net aan het schijten is. (Erasmus)
Ik denk dat ik daarmee alles gezegd heb.
Het boek is FANTASTISCH, Dimitri slaat nagels met koppen, hoop dat hij zo snel mogelijk verfilmd wordt, prachtig werk van een EENVOUDIGE Vlaming, die de dagdagelijkse zaken ZééR goed aanvoelt.
Verder nog een prettig Pinkster-week-end.
Rogier
Willy Moerman
Beste Roger,
In de 11de druk van ‘De Laatkomer’ staat nog steeds die Latijnse onzin. Dat doet mij veronderstellen dat tot op heden geen enkele classicus (laat staan een Erasmus-kenner) dat boek van Verhulst heeft gelezen. Maar misschien was het de bedoeling van grapjas Verhulst met latinisten de spot te drijven.
Als in het Latijn moet staan wat de Nederlandse ‘vertaling’ laat uitschijnen, dan moet het citaat als volgt gewijzigd worden : “Improprium est salutare aliquem qui est cacans.”
(‘qui est cacas’ kan alleen maar begrepen worden als ‘hij die drollen eet’).
Hartelijk gegroet.
Willy
Erica Westerveld
De reacties die Gonny heeft gekregen van professionals die zelf ziek zijn geworden, herken ik. Voor psychiaters en anderen gogen en logen geldt dat vaak ook ,als zij naast hun deskundigheid als professional worden geconfronteerd met problemen in de prive sfeer die indirect of direct raakvlakken vertonen met hun beroepsuitoefening. Wat dit zegt is, dat een professional, hoe deskundig ook, niet kan voelen wat het betekent wanneer op persoonlijk vlak men geconfronteerd wordt met levensvragen die betrekking hebben op jezelf of diebaren. Iedere situatie is uniek en zo zouden professionals daar ook mee om moeten gaan. Wat kan en mag ligt vast. Welke keuzes er gemaakt zullen worden als het moment daar is, zal pas op dat moment bepaald worden, zelfs al heeft men er nu een weloverwogen besluit over genomen. Er bij stil staan en over spreken wordt vaak gedaan doordat men met een situatie geconfronteerd wordt die veel gevoelens oproept. Dementie wordt door veel dierbaren ervaren als een mensonterend proces omdat de dementerende mens jouw zo dierbaar is en ontluistering van de menselijke waardigheid met zoveel verdriet hierom gepaard gaat. Dat zegt niets over het houden van en blijven houden van die mens. Dat wij in onze tijd kunnen spreken over zelfbepaling en kunnen beslissen dat wij voor onszelf de keuze maken voortijdig ons leven te beëindigen, maakt het leven van een ander die dat niet verkiest niet minder waardig. De vooronderstelling dat andere mensen door hun uitlatingen het dementieproces onwaardig maken en daarmee mogelijk mensen kwetsen die andere keuzes maken, is niet ondenkbaar. Het geeft des te meer aan dat binnen de huidige samenleving wij niet voor elkaar moeten willen bepalen wat in een geven situatie besloten zal worden. Dat is een prive aangelegenheid ( binnen de wettelijke kaders) waarin de professional zich zonder oordeel dienstbaar dient op te stellen naar die gene die het besluit uiteindelijk moet nemen.
Marsha Buuron
Bedankt voor dit mooie, genuanceerde stuk. Fijn om ook eens een dergelijk geluid te horen.
Mijns inziens zijn we er erg bij gebaat wanneer we het probleem niet versimpelen zoals nu vaak gebeurt, maar juist in context plaatsen en op tijd bespreekbaar maken. Hoe denken we over waardigheid? Is een mensenleven ‘minder waard’ bij dementie? De gevoelde pijn en angst, van wie komt die af, en omtrent welk aspect? Hoe wil je daar mee om gaan, dat duiden?
Uit ervaring weet ik dat leven met iemand met dementie in je omgeving niet altijd gemakkelijk is, maar wel degelijk heel waardevol kan zijn.
Vanhaverbeke Roger
Beste Gonny,
Ik ben het wel niet eens met je manier van omgaan met “WAARDIG”, volgens mij kan een euthanasie bij dementie zéér waardig verlopen…..Na éénenveertig jaar in de zorg gestaan te hebben wil ik een waardig einde…. en naar m’n eigen gevoel zal dit ook met euthanasie gebeuren, ik ga me NOCH fysisch NOCH psychisch laten aftakelen en ik wil ook géén kijkstukzijn in een rust-en verzorgingscentrum…..Ik wil IEMAND (met m’n waardigheid en kwetsbaarheid) blijven tot ik overga….Ik zie dagelijks om me heen hoe de aftakeling van een demente persoon agressie ….verdriet…angst….met zich meebrengt en dat dit de onderlinge relaties niet ten goede komt, integendeel dit brengt alléén maar wrijvingen en woorden méé, mijn schoonmama zat deze morgen te schreien in haar nat bed, pamper uitgestrokken, niet tijdig op wc geraakt ….en toen zei ze door haar tranen héén (vous m’avez sauvé, jij hebt me gered) want dat wil ik niet. Zij is namelijk Française en de zorg of Care of in het Frans la solicitude is ver zoek in de Franse maatschappij.
De dementen-afdeling zijn in Frankrijk gesloten afdelingen, stel je voor dat je daar je laatste dagen moet slijten tussen roepende en krijsende personen die je van haar noch van pluim kent, waar is dan de waardigheid. Ik weet één ding, voor mij na tien jaar hoofd geweest te zijn van een palliatieve zorgeenheid met stages in Cambridge, Canterburry, Ipswich, Lille enz…dat ik er op tijd waardig zal uitstappen. Ik heb uitgemaakt nu reeds dat ik een prachtig leven gehad heb in dienst van de naaste, heb geprobeerd altijd zo empathisch mogelijk te werken en iedereen geprobeerd in zijn waardigheid te laten en er 100% te zijn. Wel dan zeg ik dank nu reeds voor dit leven ….en niet een levenseinde getekend door verdriet, onmacht en woede waar het voor diegenen die achterblijven het moeilijk is het een plaats te geven.
Ik ga het doen zoals de moeder van oud-minister Jospin , m’n nabije familie verwittigen dat het gaat gebeuren en dat ze de volgende dag mij mogen komen groeten als ze willen…..
Ik zal wel voordien van iedereen persoonlijk afscheid nemen.
Ik probeer je te begrijpen maar het lukt me niet daar ben ik héél eerlijk in.
Het ga je goed.
Roger