Op de deurmat valt een klein pakketje en in dat kleine pakketje zit een boekje. Achttien bij twaalf centimeter en telt 156 bladzijden. Het boekje gaat over het leven en werk van Harry Kunneman, vertelt door – zoals de titel al doet vermoeden – hemzelf. De opzet van het boek is als een interview: vraag en antwoord. Kunneman wordt geïntroduceerd als ‘gepassioneerd en betrokken verteller’, wat erg prettig is bij deze structuur.
Het interview
De vragen volgen de flow van het lezen, mede doordat de antwoorden lang zijn en aanvoelen als een verhaal op zich. Denise Robbesom is de onmisbare stem op de achtergrond, die helpt om zijn ideeën op toegankelijke wijze te presenteren. Ze stelt prettige vragen met een goede balans tussen haar kennis over Kunneman en de lezer die nog van niks weet.
“De eigen doorwerking van de rugzak van het leven of van wat ik later de trage vragen van het leven ben gaan noemen”
Op de achterflap staat dat Harry Kunneman ’theorie en praktijk met elkaar verbindt’ en dat is goed merkbaar in het verhaal. Als lezer krijg je zicht op het leven van Kunneman, hoe hij opgroeide, zijn schooljaren en studie met daar doorheen verweven een reflectie op denkers en denkbeelden die beïnvloeden hoe hij naar die periode kijkt. Maar ook hoe hij anders is gaan kijken naar theorieën van grote denkers door zijn eigen ervaringen uit het leven.
“Trage vragen”
Kunneman behoorde tot de eerste groep hoogleraren die de Universiteit voor Humanistiek heeft vormgegeven. Vorig jaar nam hij afscheid van de UvH wat de aanleiding vormde voor dit boek. “Werken aan trage vragen” is een term van Kunneman en onderdeel van zijn idee over zingeving. Trage vragen zijn levensvragen over relaties, ziekte, verlies, verlangens en geweld waar geen snelle, technologische oplossingen voor zijn. Daarenboven stelt Kunneman dat zingeving niet toebehoort aan kerkelijke instellingen, maar plaats moet hebben op de werkvloer.
Hier sluit zijn visie nauw aan bij de zorgethiek, waar de praktijk centraal staat omdat daar zich de relatie tussen zorgprofessional en zorgontvanger bevindt. “Wat is goede zorg, gegeven deze particuliere situatie?”
“Het Dikke Ik”
Een andere bekende term uit het werk van Kunneman is “het dikke ik”. De term verwijst naar ons consumptiegedrag, ons prestatiegedrag en dat wij ons daarin gedragen als autonome individuen. “De verleiding om een Dik Ik te zijn kan alleen weerstaan worden door vormen van leven die ons rijker maken in relationeel opzicht. Dat is het enige wat echt helpt.”
Comfortabel leren
Door het persoonlijke verhaal van Kunneman leest het boek bijna als een roman en door de filosofische beschouwing leer je tegelijkertijd. Voor veel mensen is dit boekje een aanrader: als je meer wilt weten over Harry Kunneman, of een perspectief wilt op de ideeën van denkers als Foucault en Habermas, of een gesprek wilt ervaren met een filosoof. Zoek een comfortabel plekje, stel de vragen als Denise Robbesom en laat de ideeën stromen.
Denise Robbesom heeft Humanistiek gestudeerd aan de Universiteit voor Humanistiek en voor de reeks “de woorden van …” van ISVW Uitgevers Harry Kunneman geïnterviewd. Harry Kunneman is emeritus hoogleraar politieke en sociale filosofie aan dezelfde universiteit.
Bekijk online de hoorcollegereeks van hoogleraar Harry Kunneman ‘Voorbij het dikke-ik: hoe nu verder?’.
1 reactie
Vraag het onze wetenschappers: zingeving na het pensioen – Leyden Academy
[…] publiceerde. Een filosofisch perspectief op deze ‘trage vragen’ krijgt u in het boek Werken aan trage vragen (2017) van emeritus hoogleraar Harry […]