De relatie tussen zorg, technologie en leefwereld is vaak een spannende. Martin Heidegger schreef er decennia geleden al uitvoerig over. En ook in de laatste kwestie op deze site werd deze spanning geschetst. Technologie kan namelijk de manier waarop zorgverleners naar patiënten kijken veranderen en het kan de patient doen vervreemden van zijn eigen lichaam (zie bijvoorbeeld Jenny Slatman in haar boek Vreemd lichaam). Een filmpje van de BBC over een telepresence robot laat prachtig zien hoe technologie, zorg en leefwereld bij elkaar kunnen komen:
We zien een verslag van hoe een robot het mogelijk maakte dat de achtjarige Grady Hofman vanuit een isolatiekamer in het ziekenhuis toch het leven daarbuiten kon ervaren. Grady was vanwege een beenmerg transplantatie twee maanden aan zijn bed gebonden en mocht die periode de isolatiekamer niet uit. De telepresence robot, Gradybot genoemd door het gezin Hofman, zorgde ervoor dat Grady naar school kon gaan, vanuit zijn ziekenhuisbed samen kon eten met zijn familie en het verjaardagsfeestje van zijn broer kon meevieren.
Grady kon de robot vanuit zijn bed laten voortbewegen en besturen door de ruimte. Via een monitor bevestigd op het hoofd van de robot kon hij zien wat er gebeurde en door middel van speakers en microfoon kon hij deelnemen aan gesprekken. Op deze manier, zo zegt Grady zelf, kon hij toch een beetje zijn leven thuis voortzetten vanuit het ziekenhuis.
Leefwereld is een begrip uit de fenomenologie en verwijst naar de geleefde ervaring van een individu. Ziekte wordt als een verstoring van de leefwereld ervaren omdat heel veel zaken die voorheen vanzelfsprekend waren dit dan niet meer zijn. Het niet goed functionerende lichaam staat het vrijelijk bewegen in de weg, waardoor de uitvoering van voorheen dagelijkse en doodgewone activiteiten lastig is. Ook het contact met familie, vrienden en andere mensen kan veranderen, helemaal wanneer iemand afgezonderd wordt in bijvoorbeeld het ziekenhuis of – in geval van Grady – in een isolatiekamer zonder contact met anderen (behalve zorgverleners). De ervaringen van tijd en ruimte veranderen ongetwijfeld van betekenis wanneer iemand zoiets overkomt.
Er wordt wel eens gedacht dat het toenemend gebruik van technologie in de zorg een negatieve invloed zou hebben. Het relationele aspect van zorg kan immers gemakkelijk onder druk komen te staan door technologie. Hoewel dit filmpje niet zozeer gaat om de relatie tussen patient en zorgprofessional laat het een andere vorm van relationaliteit zien. Het toont hoe technologie het mogelijk maakt – letterlijk- deel uit te blijven maken van het web van relaties waarin mensen hun leven leven.
0 reacties