Samenvatting van een kwalitatief onderzoek voor de module Veldverkenningen en Veldonderzoek, onderdeel van de Master Zorgethiek en Beleid (2015) aan de Universiteit voor Humanistiek. Prof. dr. Andries Baart en dr. Merel Visse waren de begeleidende docenten van deze module.
Beelden spelen een toenemende rol in ons leven. We maken en delen steeds meer filmpjes en foto’s. Iets meer dan 30 jaar geleden zijn mensen na gaan denken over hoe films en foto’s in onderzoek te gebruiken. Ondertussen zijn meerdere methoden ontwikkeld om de data goed te kunnen analyseren. En dit jaar hebben studenten van de Master Zorgethiek en Beleid er een zorgethische draai aan gegeven.
Het onderzoek
De studentonderzoekers Anita van der Leij, WimJan Egtberts, Jhoy Dassen en Pauline Cozijnsen onderzochten middels de betrekkelijk jonge onderzoeksmethode wat het aangezicht van gebouwen ons kan zeggen. Het kwalitatieve onderzoek is uitgevoerd met de visual data analysis.
Deze methode is geschikt voor het analyseren van beeldmateriaal. In dit onderzoek zijn 15 foto’s van drie verschillende ziekenhuizen geanalyseerd. Prof. dr. Andries Baart heeft een hulpvragenlijst, bestaande uit 51 vragen, opgesteld. Dit instrument is gebruikt om iedere foto aan te onderwerpen.
Afsprakenbalie Oost en wachtruimte
Iedere studentonderzoeker beantwoordde voor elke foto de 51 vragen. Omdat ieders referentiekader bepaalt wat iemand ziet in een beeld, zijn de onderzoekers individueel begonnen. Tijdens het samenvoegen van de vier verschillende zienswijzen, was het zaak om reflectief op het eigen perspectief te zijn.
Uitkomsten
De uitkomsten blijven speculatief, maar zijn goed onderbouwd en gedocumenteerd. Het onderzoek heeft geresulteerd in drie hoofdthema’s die iets zeggen over de geselecteerde ziekenhuizen: maakbaarheid, menselijke maat en wegdrukken/afleiden. De ziekenhuizen zijn na het jaar 2000 gebouwd en hebben een moderne uitstraling. Juist de logistiek, de efficiency, het zo snel mogelijk omzetten van leed, ziekte en ongemak naar een situatie van bij voorkeur gezondheid of beheersbare ongezondheid, komt in de foto’s naar voren. Hierin ligt het idee van maakbaarheid.
Het grote en grootste van het gebouw (en haar professionals) en de individuele patiënt blijken uit deze foto’s een grote afstand tot elkaar te hebben alsof de menselijke maat niet gevonden is. Daar komt het derde gevonden thema uit voort: wegdrukken en afleiden. Wie perspectief wil blijven zien wil niet geconfronteerd worden met het lijden en ziekte van anderen. Zo ontstaat de werkelijkheid waar het moderne ziekenhuis zich toe moet verhouden. Haar houding wordt bepaald door het imago wat zij wil uitstralen, onder druk van markt en publieke opinie: vastberaden optimisme in relatie tot de menselijke kwetsbaarheid en eindigheid. Dit is het dilemma van het ziekenhuis.
Download hier het Onderzoeksrapport Goede zorg, het gebouw spreekt!. [pdf]
0 reacties