De zorg hebben om

Bij een huisarts doet zich het volgende voor:

“Een 14-jarig Marokkaans meisje bezoekt mijn spreekuur. Zij is ongewenst zwanger en wil een abortus. Zij benadrukt dat haar streng gelovige en traditionele ouders hier absoluut niets van mogen weten.  Via een echo wordt de zwangerschapsduur bepaald op 12 weken. Vervolgens verwijs ik haar via de Fiom door naar een abortuskliniek.  Na een dag of tien volgt meestal een verslag van de abortuskliniek, maar na enkele weken heb ik nog steeds geen bericht ontvangen. Ook blijk ik geen telefoonnummer van de patiënte te hebben, alleen een mobiel nummer van de ouders.

Nu is er een lastig probleem ontstaan. Misschien heeft de patiënte de abortus niet laten uitvoeren of besloot ze deze uit te stellen? Of zou ze afzien van een abortus? Of zou ze de abortuskliniek hebben gevraagd mij geen brief te sturen? Graag zou ik een en ander met haar bespreken. Een abortus kun je niet oneindig uitstellen. Wanneer ze heeft afgezien van de abortus, moet zij zich melden bij een verloskundige of gynaecoloog voor verdere begeleiding.

Wanneer ik patiënte via haar ouders benader, zullen die vragen aan haar gaan stellen, terwijl ze zeer duidelijk was over het feit dat haar ouders hier niets over mochten weten.  Wanneer ik niets doe, bestaat de kans dat zij zich zelf nog verder in de problemen brengt, met ook eventueel risico’s voor haar gezondheid.”

Beroepsethisch handelen

Het zal je maar overkomen: een 14-jarig Marokkaans meisje dat op je spreekuur komt en om een abortus vraagt. De huisarts in de casus realiseert zich wat dit betekent en handelt zoals hij vindt dat hij overeenkomstig zijn beroepsethiek moet doen.

Middels een echo maken wordt de duur van de zwangerschap vastgesteld en hij verwijst haar vervolgens door naar de Fiom, waar zij kan rekenen op deskundige informatie, hulp en ondersteuning. Wanneer zij bij haar besluit tot abortus blijft, zal men haar verwijzen naar een abortuskliniek en haar ook daarin deskundig ondersteunen en begeleiden.
De huisarts is zich bewust van de medische risico’s voor een meisje dat zo jong zwanger is. De andere culturele en religieuze omgeving speelt eveneens een rol en hij respecteert haar autonomie: vanuit zijn beroepsethiek probeert hij goed en zorgvuldig met de situatie om te gaan.

Zorgethisch handelen

Waneer we vanuit zorgethisch perspectief naar de casus kijken, is de vraag: “Wat is goede zorg?” Het valt de huisarts op dat hij, in tegen stelling tot wat gebruikelijk is, nog geen bericht heeft ontvangen van de abortuskliniek.  “Is er wel een abortus uitgevoerd?” Hij wil er met de patiënte over praten; ook over medische problemen die zich kunnen voordoen. Hoe is zij er trouwens mentaal aan toe? En in welke relatie komt zij met haar ouders te staan?  Met respect voor haar autonomie, maar tot hoever reikt eigenlijk de autonomie van een 14-jarige, die juridisch nog onder het gezag van de ouders valt – en in een uiterst kwetsbare situatie terecht is gekomen? Vanuit zijn betrokkenheid kan hij naar de Fiom bellen of contact op nemen met de kliniek.

Zeggen en doen

Goede zorg betekent je bezorgdheid omzetten in concreet handelen. Kwam in het gesprek aan de orde of zij er in deze situatie alleen voor staat? Heeft de huisarts haar aangeraden niet alleen naar de Fiom te gaan? Wanneer zij deze grote gebeurtenis in haar leven alleen draagt, dreigt zij immers zichzelf te isoleren. Alleen leven met dit ‘geheim’ is niet eenvoudig!  Vragen die vanuit de zorgethiek aan deze casus gesteld kunnen worden,  Er wordt niet verteld of de huisarts meteen een vervolgafspraak heeft gemaakt om zich ervan op de hoogte te houden hoe het met zijn patiënte gaat. Zo’n afspraak hoort ook bij goede zorg: verantwoordelijkheid nemen voor een kwetsbaar mens.  Laten we hopen dat wèl gebeurde, wat de casus niet vertelt.

Door Ans Bosbaan en Leo van Oudheusden