Peter en Sharon hebben zes kinderen, de oudste drie komen uit een eerder huwelijk van Peter. Het is een multiprobleemgezin zoals dat in vaktaal heet. De uitgeschreven casus in dit boek is fictief, maar gebaseerd op de realiteit. Albert Jan Kruiter en Clara Pels werkten als wetenschappelijk onderzoeker, beleidsadviseur, projectleider en hulpverlener met mensen met meerdere problemen en de organisaties die er zijn om hen te helpen. Zij hebben één casus helemaal uitgediept van mensen die hulp het hardst nodig hebben, maar worden uitgesloten van het systeem. Wat kan deze ene casus ons vertellen over goede zorg?
Multihulpverlenersgezin
Bij dit gezin zijn 22 professionals betrokken en allen komen aan het woord: de Gezinscoach; de Sociaal Casemanager; de Directeur Sociale Zaken; de Financieel Bewindvoerder; de Huisarts; de Mentor; de Groepsleerkracht; de CJG-Coördinator; de Consultatiebureau-arts; de Raadonderzoeker; de Jeugdbeschermer 1; de Jeugdbeschermer 2; de Jongerenwerker; de Ketenmanager Veiligheidshuis; de Wijkagent; de Psychiater; de Stadsmarinier; de Woonconsulent; en ook nog een Transitiemanager.
Ik begrijp volkomen de verwarring die Kruiter en Pels aanzet tot het schrijven van dit boek: “hoe kan het dat een leger aan professionals met al die expertise er niet in slaagt om mensen met meerdere problemen structureel te helpen?”. Er is in deze casus duidelijk sprake van een mismatch waarin de professional niet aansluit bij de leefwereld van de hulpvrager.
Maar hoe kan een gezin als dit dan wel geholpen worden? Een antwoord blijft uit en is ook niet een-twee-drie te geven. Wat duidelijk wordt in dit boek is de complexiteit van de systemische wereld waarin de hulpverleners werkzaam zijn, allen hebben hun eigen eilandje. Samenwerking lijkt ver weg, maar er is ook sprake van decontextualisering.
Men heeft geen weet meer van wie er allemaal betrokken zijn, wie wat doet, en wat de leefwereld van de gezinsleden is. Daarnaast wordt in deze kwestie duidelijk dat zelfredzaamheid, zelfregie en autonomie begrippen zijn die de boventoon lijken te voeren in de professionele taal. Waar is een begrip als kwetsbaarheid in dit verhaal?
Zorgverspilling
Kruiter en Pels geven in hun nawoord een sterke analyse van hoe beleid doorvoert op verschillende lagen, hoe de zorg wordt gefinancierd en dat dit paradoxaal is, niet gek dat zij dan ook spreken over verspilling. Het boek geeft een mooie aanzet om in gesprek te gaan over zorg. Het geeft de grenzen van ons huidige zorgsysteem aan en legt bloot hoe kwetsbaren worden uitgesloten door hoe wij zorg organiseren. Laat het verhaal in het boek een signaal zijn voor hoe het niet moet en dat het anders dient te gaan.
Wij, de zorgvrager als ook de zorgverlener, zullen anders ten onder gaan aan onze huidige verzorgingsstaat, zo lijkt de boodschap van het boek. Met de nieuwe zorgtransitie is de gedachte ‘één gezin, één plan, één regisseur’, hopelijk wordt daarmee het probleem dat hier geschetst wordt voorkomen. Ik ben benieuwd.
Albert Jan Kruiter & Clara Pels (2012). De dag dat Peter de deur dichttimmerde. Amsterdam: Van Gennep.
0 reacties