Leden van het Ethisch Elftal reageren op een moreel dilemma uit de zorgpraktijk. Deze keer reageren Marianne Waling en Ulla Berger op de casus waarin een demente vrouw, ondanks haar vroegere afkeer van de kerk, graag religieuze liederen zingt – tegen de zin van haar dochter.
Casus
Mevrouw B. lijdt aan de ziekte van Alzheimer en woont sinds twee maanden op een afdeling psychogeriatrie. De geestelijk verzorger komt elke week met een groepje bewoners religieuze liederen zingen. Mevrouw B. is daar graag bij. Maar de dochter van mevrouw B. schrikt als ze dit van een verzorgende hoort. Haar moeder had altijd een afkeer van religie en kerk en zou hier dus nooit aan hebben meegedaan. De docher vraagt de verzorgenden om haar moeder niet meer bij het zingen te laten aansluiten. De verzorgenden besluiten mevrouw B. in het vervolg naar haar kamer te brengen vóórdat het zingen begint. Maar zodra mevrouw B. het zingen hoort, loopt ze er toch naartoe. Mevrouw reageert verdrietig als de verzorgende haar terug wil begeleiden. De verzorgenden vragen zich af waar ze in deze situatie nu goed aan doen.
Ethisch Elftal
Marianne Waling: Op het eerste gezicht lijkt het een eenvoudige casus. Maar er zijn meerdere lagen en vragen aan de orde. Die moet je zorgvuldig ontrafelen. De onderliggende kwestie is de vraag of je tijdens de loop van je leven van andere dingen mag gaan houden? Waarom zou dat niet mogen/kunnen? Dan is de volgende vraag: waarom zou een mens met dementie niet van andere dingen mogen gaan houden?
Ulla Berger: Dat is een wezenlijke vraag. Uit de casus is duidelijk dat mevrouw B. geniet van de liederen. Is het dan verantwoord om haar weg te houden bij waar ze plezier aan beleeft? In een zorginstelling probeer je voorop te stellen wat goed is voor deze bewoner. Je wilt iemand die aan jouw zorg is toevertrouwd zo goed mogelijk ondersteunen. Mevrouw beleeft duidelijk plezier aan het meezingen. Hiervan buitengesloten worden, doet haar verdriet. Ze toont zelf initiatief om naar de ruimte te lopen waar gezongen wordt.
Marianne: Waarom benaderen de verzorgende mevrouw B. ineens anders als zij weten dat mevrouw daar ongelukkig van wordt? Doordat de verzorgenden mee zijn gegaan met wat de dochter wil, komen ze in een situatie die de waardigheid van mevrouw aantast; zij gaan nu namelijk in tegen wat mevrouw nu prettig vindt. Dat voelt bij hen niet goed. Daarvóór hadden ze dat probleem niet. Waarom staan zij niet wat steviger in hun schoenen en komen zij op voor het belang van mevrouw B.?
Ulla: Volgens mij betekent wat jij zegt dat in dit geval de aandacht zou moeten uitgaan naar de dochter. Zij heeft een beeld van haar moeder, maar haar moeder is veranderd, mogelijk deels door de ziekte. Dat is natuurlijk pijnlijk voor de dochter. Maar mag de pijn van de dochter zwaarder wegen dan het welzijn van mevrouw B.? Ik denk het niet. In deze casus heeft de dochter ondersteuning nodig, als denkt ze daar zelf misschien anders over.
Marianne: Dus eerst met de dochter gaan praten over wat de nieuwe benadering betekent voor moeder nu de verzorgenden handelen naar de wil van de dochter. Laat haar eens zien hoe mevrouw dat zingen beleeft en hoe verdrietig ze wordt als ze buitengesloten wordt en naar haar kamer wordt gebracht tijdens het zingen. Waarom heeft deze dochter zo’n probleem met de religieuze liederen?
Ulla: In een gesprek met de dochter kan er aandacht zijn voor het verlies van ‘de moeder zoals zij die kent’, kan informatie gegeven worden over het ziektebeeld dat de persoonlijkheid kan veranderen, en kan ruimte gevraagd worden voor het plezier dat mevrouw B. nu beleeft aan de muziek. Juist muziek geeft blijkbaar de sfeer van een vertrouwd gevoel. Dat gevoel is zo hard nodig als Alzheimer dreigt weg te nemen wie iemand was. Juist dan moet je koesteren wat herkenning geeft en daardoor een gevoel van veiligheid geeft. Dat is toch ook het belang van de dochter.
Marianne: Precies, dat zou je zo graag willen: niet tégen elkaar, maar mét elkaar gaan voor wat mevrouw B. plezier geeft : het werkelijke gesprek aangaan met elkaar.
0 reacties