Door: Sophie de Crom
Als jonge dokter (nog geen half jaar afgestudeerd) én student van de master Zorgethiek en Beleid aan de Universiteit voor Humanistiek las ik het recent verschenen boek ‘Zelfzorg voor de jonge dokter’ van Froukje Verdam. Verdam is KNO-arts, coach en eigenaar van het bedrijf Zorg voor de dokter. Dit is haar eerste boek. Alleen al de titel combineert mijn zijn als jonge dokter en student zorgethiek. Zelfzorg is een belangrijk onderwerp binnen de zorgethiek en veel andere bekende thema’s zou ik nog tegenkomen terwijl ik het boek driftig verslond.
Het boek is opgedeeld in zeven hoofdstukken over afgebakende onderwerpen, goed afzonderlijk te lezen, en eindigend met een overzichtelijke puntsgewijze samenvatting. Voorbeelden van hoofdstukken zijn ‘Werken en zorgen vanuit jouw eigen waarden’, ‘Het cadeau van frustratie’ en ‘Het effect van ‘doe eens lief’ en Aan de slag: beter voor jezelf zorgen in tien stappen.
De opmaak is speels: het boek is (letterlijk) flexibel, de letters niet te klein, en er is ruimte voor eigen notities. Het boek nodigt zowel uit tot ‘verslinden’ als tot ‘bladeren’; lees het uit in één ruk of blader af en toe, kijk ook eens terug. Alles is mogelijk, wat rust geeft en (gen/l)eesplezier. Naast de eerdergenoemde zelfzorg, las ik ook over het oog hebben voor elkaar (relationaliteit), bewustwording (reflexiviteit), de rol van emoties en de koestering van lichaam en lijf (lichamelijkheid). Door ‘de zorgethische bril’, vallen me elementen op zoals de metafoor van de interactie met je omgeving als een dans, en een verwijzing naar een gedicht van Gilles: ‘To let go is not to care for, but to care about’ (p.43). Verdam weet haar onderwerpen steeds goed te koppelen aan de (zorg)praktijk, zoals autonomie aan het risico op burn-out. Ook is er ruimte voor reflectie op interactie tussen je eigen normatieve kaders en die in de werkomgeving. Deze koppeling zet aan tot verdere zorgethische reflectie.
Het gesprek met de zorgethiek dat dit boek op gang brengt, laat de mogelijkheid zien van een voor mij heel waardevolle combinatie, een combinatie met als resultaat een exponentiele resonantie, in de zin van ‘weerklank geven’, of ‘terugkaatsen’. Er gebéurt iets met wat ik lees, het krijgt een betekenis met meerdere componenten. Zonder goed perspectief op de morele dimensie van mijn werk is er af te dingen op mijn professionaliteit, en zonder zelfzorg voor de jonge dokter verlies ik ‘de veerkracht, het geneesplezier, en persoonlijk leiderschap’ die essentieel zijn voor de goede professional.
Het boek leest vlot en prettig, is geïllustreerd met sprekende, inspirerende en persoonlijke voorbeelden uit de praktijk (‘practice based’), geeft nuttige oefeningen, en ‘biedt concrete stappen om door reflectie en bewustwording verandering in gedrag op de werkvloer te bewerkstelligen’ (p.8). Echter, wie wil zou bij het lezen van het boek niet alleen het eigen gedrag op de werkvloer voor ogen kunnen houden. Je krijgt ook handvatten om op een wezenlijk andere manier rekening te houden met jezelf, in welke praktijk dan ook. Het boek voelt daarom als een verrijking, niet alleen voor de jonge dokter of student zorgethiek, maar voor ieder die zichzelf als dierbaar omarmt, en dit duurzaam voort wil zetten.
Waar ga je van ‘aan’, waar ga je van ‘uit’? Kun je tachtig uur per week werken en toch gezond blijven?
Dokters zijn enorm betrokken en bevlogen. Ze maken lange dagen in een hiërarchische, veeleisende omgeving. Juist als jonge zorgprofessional wil je je hoofd koel houden en duurzaam dokteren met een warm hart. Om goed voor je patiënten te kunnen zorgen, is het van belang eerst goed voor jezelf te zorgen.
Dit handzame boek vol met praktische tips en oefeningen helpt je om te ontdekken wat jij in je vak echt van waarde vindt en hoe je veerkracht ontwikkelt om met plezier naar je werk te blijven gaan.
‘Zelfzorg voor de jonge dokter’
Froukje Verdam
Nederlands | Paperback | 9789401473453 | Druk 1: december 2020 | 160 pagina’s
0 reacties