Wie ben je?
Ik heet Roos Hollander-Piet, ben getrouwd met Niek en moeder van twee jongens, Berend (11) en Clovis (9). Samen met poes Mies wonen wij in het heerlijke Haarlem. Naast mijn werk als jeugdverpleegkundige volgde ik de Master Zorgethiek en Beleid. Nu ik deze heb afgerond, heb ik weer tijd om met mijn gezin naar buiten te gaan, naar de duinen of het strand, uitgebreid te koken of gewoon lekker op de bank te zitten met een mooi boek of goede serie.
Wat is het onderwerp van je thesis en hoe kwam je tot deze keuze?
In mijn thesis doe ik onderzoek naar de geleefde ervaring van moeders met een postpartum depressie en de mogelijke rol van afhankelijkheid en kwetsbaarheid hierin.
Deze keuze was snel gemaakt. De eerste aanleiding was mijn verbazing over de discrepantie tussen cijfers vanuit wetenschappelijk onderzoek en de praktijk. Vanuit onderzoek blijkt dat zo’n 12-20% van de moeders wereldwijd door een postpartum depressie wordt getroffen. Echter, in mijn werk als jeugdverpleegkundige lijk ik zelden moeders met een postpartum depressie tegen te komen. Dit gegeven riep vragen op: komt de postpartum depressie dan wel zoveel voor? Of wordt er ‘gewoon’ niet over gesproken? En waarom dan niet?
Tijdens de definiëring van mijn onderzoeksvraag bleek dat er veel onderzoek gedaan is naar de oorzaken van postpartum depressies en de taboes hieromheen. Er bleek echter een lacune in onderzoek naar de geleefde ervaring van moeders met een postpartum depressie. Met dit onderzoek hoop ik een bijdrage te leveren in het gesprek over en verdieping van de inzichten in postpartum depressies.
Hoe sluit je onderzoek aan bij zorgethiek?
Ik heb vanuit de geleefde ervaring onderzoek gedaan naar moeders met een postpartum depressie en dit tevens geplaatst in het perspectief van (zorg) praktijken en de ordening van de samenleving, aansluitend bij de focus van de Utrechtse zorgethiek. Daarnaast heb ik de empirische bevindingen geanalyseerd met de zorgethische critical insights afhankelijkheid en kwetsbaarheid als lens. Op deze manier heb ik onderzocht hoe er vanuit zorgethiek gekeken kan worden naar postpartum depressies. Hiermee hoop ik een bijdrage te leveren aan het vergroten van de kennis over PPD en het bespreekbaar maken hiervan. Ten slotte heb ik nagedacht over de betekenis voor goede zorg vanuit zorgethisch perspectief
Hoe heb je dit onderzocht?
In mijn onderzoek ben ik begonnen met theoretisch onderzoek naar de zorgethische visie op moederschap en postpartum depressies. Vervolgens heb ik onderzoek gedaan naar het huidige discours met betrekking tot postpartum depressies in onze huidige (neoliberale) samenleving. Hierna volgde een empirisch onderzoek, waarbij ik moeders heb benaderd die al in de openbaarheid zijn getreden met hun verhaal. Door de tussenkomst van COVID-19 echter, bleek het moeilijk interviews te plannen. De empirische data van dit onderzoek zijn daarom aangevuld met de verhalen van moeders uit de documentaire ‘Roze Wolk’. De theoretische en empirische bevindingen zijn vervolgens kritisch met elkaar in verband gebracht binnen de zorgethische ‘drietrap’ van geleefde ervaringen, praktijken van zorg en de politiek-ethische organisatie van de samenleving.
Wat waren de meest verrassende bevindingen en aanbevelingen?
Hetgeen mij het meest is bijgebleven is dat moederschap als een paradoxale ervaring beschreven wordt. Zo kunnen vrouwen gelukkig zijn moeder van hun kind te zijn, maar ongelukkig met het verlies dat het nieuwe moederschap met zich meebrengt, zoals verlies van autonomie en tijd, uiterlijk, vrouwelijkheid en seksualiteit, en professionele identiteit. Deze paradox blijkt echter niet doorgedrongen tot het huidige discours, waardoor de nadruk blijft liggen op het veranderen en weer gelukkig maken van moeders. Het discours wordt dus niet aangepast ongeacht of dit moeders helpt of belemmert. Het discours van zelfredzaamheid en autonomie lijkt diep doorgedrongen, waardoor er weinig ruimte is om te spreken over afhankelijkheid en kwetsbaarheid. Er werd in de narratieven weinig aandacht gegeven aan meer impliciete ervaringen en emoties. Na een tweede analyse van de data, met afhankelijkheid en kwetsbaarheid als lens, bleken deze concepten als een rode draad door de ervaringen van moeders met een postpartum depressie te lopen.
Daarnaast is de bijdrage van de professionele zorgverleners aan het neoliberale discours mij bijgebleven. Zij zouden meer aandacht kunnen hebben voor de paradoxale ervaring van het moederschap en daarmee de aanpassing van het huidige discours. Ook lijkt de aandacht die er is voor keuzevrijheid in de geboortezorg weinig effectief. Diegenen die niet in staat zijn keuzes te maken worden hierdoor gemarginaliseerd worden en van tevoren gemaakte keuzes en vastgelegde wensen worden niet altijd uitgevoerd. In mijn thesis doe ik aanbevelingen voor deze praktijk.
Krijgt het onderzoek nog een vervolg?
Het is de bedoeling dit onderzoek samen met mijn begeleider te bewerken tot een artikel, voor een groter publiek. Daarnaast zou het mooi zijn verder zorgethisch onderzoek te doen naar dit onderwerp en daarbij ook naasten te betrekken. De mens is immers een relationeel wezen.
1 reactie
Ivonne Sip
Dank voor de thesis over dit zeer boeiende onderwerp.
Als maatschappelijk werker heb ik er, hetzij zijdelings mee te maken gehad.
Het heeft mij altijd verwonderd.
Succes verder.
Ivonne