Ei

‘Waar zou je over een jaar willen staan?’,  zegt mijn therapeut na een denk-oefening.  Met mijn ogen gesloten antwoord ik; ‘Ik zou graag weer een beetje van mezelf willen houden. Ik zou mijzelf meer waard willen vinden.’ Ik merk dat ze schrikt.

Ineens is het een topic. Het is een onderwerp waar mijn therapeut telkens op terugkomt. Het is ook een onderwerp waar ik maar weinig in “bijbuig”.

‘Door de kanker ben ik veranderd’,  zeg ik. ‘Mensen gaan je ook anders behandelen. Los van de problemen met nieuwe hypotheken en nieuwe banen. De toon in het gesprek verandert, ineens ben je van een “gewone vrouw”  veranderd in een “zieke vrouw”. En voor zieke mensen mag je dingen bepalen, je mag ze ongevraagd adviseren en noem maar op. Alsof ik half ontoerekeningsvatbaar ben geworden ofzo.’

Houdbaarheid
Ze knikt, maar zegt ook dat ik daardoor niet minder waard ben dan een ander. ‘ Dat weet ik wel’,  zeg ik, ‘ rationeel snap ik dat allemaal best. Maar toch… Bijvoorbeeld laatst in ons dorp gaven ze gratis eieren weg. Die waren te grootschalig ingekocht door dorpsbelangen. Deze eieren waren nog prima van buiten, niets aan te zien. Ze waren ook prima van binnen, je kon ze nog als ei gebruiken. Maar de voedselbank wilde ze niet hebben omdat ze te dicht tegen de houdbaarheidsdatum aanzitten.’ Ik moet ineens lachten terwijl ik zeg, ‘Zo’n ei voel ik mij.’ Mijn therapeut schiet ook in de lach, maar kijkt meteen daarna weer ernstig.  Ik voeg er nog aan toe: ‘Je ziet het niet meteen en ik functioneer als ei best prima. Maar ik zit erg dicht tegen de houdbaarheidsdatum aan.’ Ik ben even stil en voeg eraan toe, ‘ En dus ben ik minder waard.’ Het lachen is mij wel vergaan.

Pruttelen
‘Het is niet zo dat ik mijzelf waardeloos vind’, overpeins ik thuis verder. ‘Maar toch, als ze de Ark van Noach weer zouden vullen, zouden ze mij aan de kant laten staan.’ Mijn hersenen pruttelen maar door en vinden keer op keer bevestiging van het feit dat ik minder waard ben dan een gezonde vrouw, terwijl ik rationeel wel weet dat het niet zo simpel is of dat het simpelweg niet zo is.

Maar omdat ik niet kan genezen van mijn kanker is mijn gevoel van eigenwaarde aangetast. Kanker heeft niet alleen mijn man van mij afgenomen en de kinderen vaderloos gemaakt, het heeft niet alleen mijn gezondheid gestolen, maar het heeft ook de wijze waarop ik mijzelf waardeer veranderd. En met dat gevoel van minder-waard-zijn worstel ik al tijden.

Ping
En ineens heb ik het door. Alsof er een lichtje aangaat: ‘ping’!

Ik wil door anderen niet behandeld worden als iemand met kanker. Ik ben immers veel meer dan mijn ziekte. Ik wil niet dat ze zeggen hoe vaak ik moet stofzuigen omdat kattenharen slecht zijn voor zieke mensen. Ik wil niet dat er ongevraagd dingen geregeld worden alsof ik het zelf niet zou kunnen doen. Ik wil niet dat ik beoordeeld word op mijn ziekte alsof ik maar half-toerekeningsvatbaar ben. Ik wil voor vol worden aangezien.

Maar tegelijk kijk ik wel naar mijzelf als iemand die een ziekte heeft. Als iemand die hierdoor minder waard is.

‘Kappen nou, Kremertje’, zeg ik zacht voor mij uit. ‘Het is niet logisch om met twee maten te meten. Als ik van anderen vraag of zij mij voor “vol”  willen aanzien moet ik minimaal mijzelf als volwaardig bezien’, peins ik. ‘Ik ben een prima ei!’, zeg ik hardop. En dat geeft best een beetje kracht.

Swanny Kremer