‘Je moet genieten’, wordt mij weer eens verteld door iemand die geen kanker en wel een partner heeft. ‘Geniet van de tijd die je hebt.’ Ik knik dapper van ja en geef voorbeelden waaruit moet blijken hoe goed ik geniet. En man, wat doe ik mijn best. Precies vier weken en één dag na het overlijden van mijn man hielp ik bijvoorbeeld op de basisschool van mijn dochter mee om Valentijnsknutselwerkjes met de kinderen te maken. Het paste precies tussen mijn chemo’s in: net weer een beetje opgepept voordat het gif er weer in kwam. Toppie dus! Snel, herinneringen maken!
Genieten
Sinds ‘mijn diagnose’ anderhalf jaar geleden is genieten al moeilijker. Ik moet oppassen dat ik ondanks mijn onrust niet ‘ga rennen’ nu ik weet dat mijn leven hoogstwaarschijnlijk korter zal duren dan ik ooit gehoopt had. Ik voel mij net de krokodil uit Peter Pan die een wekker heeft ingeslikt: ‘Tik tak, tik tak.’ Alsof ik een tijdbom heb ingeslikt die onherroepelijk af zal gaan, ik wist alleen niet wanneer. En nu is de bom dus afgegaan en zijn chemo’s een feit.
Maar voor mijn diagnose, voor ‘alles’, was genieten toch anders. Ik genoot van een optreden van mijn dochter op piano, van de publicatie van een artikel, maar ook van een heerlijke wandeling in een herfstbos met het hondje en daarna warme chocolademelk.
Heel vreemd, alsof het toen om ‘grotere’ dingen ging en er tegelijk veel meer vanzelfsprekend was.
Laatst genoot ik ervan dat ik een snackkomkommer in de lunchbox van mijn dochter kon stoppen. Het was gelukt om ondanks de chemo boodschappen te doen, de broodtrommel zelf klaar te maken en mee te geven. Alles wat voorheen ’normaal’ was is dat niet meer.
Moeilijk
Genieten vind ik nu intens moeilijk. Ik ‘moet’ mooie herinneringen maken terwijl ik moe, ziek, verdrietig en eenzaam ben. De onzekerheid van mijn perspectief drukt als een zware last op mijn schouders. Niet eens zo zeer voor mijzelf maar voor mijn dochter wil ik blijven leven. Hoeveel pech kun je hebben? Twee ouders met kanker en ook nog eens tegelijk….
Maar goed, vandaag heb je en morgen is onzeker. Ik probeer iedere dag bewust te leven en iets te doen dat betekenis aan de dag geeft. En betekenis kan een snackkomkommer zijn. Ik leg de lat niet meer zo hoog. Ik leer om te gaan met ‘de ander die ik geworden ben’ en besef dat ik weer zal veranderen.
‘Alles stroomt’, bedenk ik mij, alles verandert continu, niets blijft zoals het is. Maar laat ik vasthouden aan een persoonlijk principe: ‘Ik geloof in verandering’. En ineens valt het mij niet meer zo zwaar.
Swanny Kremer
6 reacties
Erinn
Swanny, je raakt mij hart. Wat een krachtige en moedige instelling heb je. Doe vooral wat voor jou goed voelt en weet dat niets “moet”. Ik wens je vooral veel licht en sterkte toe en ik hoop met heel mijn hart dat je nog lang op deze aardbol mag rondlopen. Niets zo onvoorspelbaar als deze rot ziekte, maar soms ook positief onvoorspelbaar.
Swanny
Dank je Erinn. Dank voor je lieve woorden. Klopt, kanker is heel onvoorspelbaar. Zo kun je iemand verliezen in een paar weken tijd, en zo kan er ‘hoop’ zijn. Het levert erg veel onzekerheid op, waar je toch mee om moet leren te gaan. Ik hoop ook dat ik nog lang mag leven, in ieder geval lang genoeg om mijn dochter tot volwassenheid te begeleiden. Of het er in zit weet ik niet, maar het tegengestelde weet ik ook niet. Dus ik leef en probeer van iedere dag een dag van betekenis te maken.
Lucy
Hallo Swanny,
Hoewel ik je ‘haast’ goed kan begrijpen, wil ik er graag iets over zeggen. Op het gevaar af dat je me een bemoeial vindt.
Herinneringen maken is niet iets waar je je op hoeft toe te leggen, want of je nu wilt of niet, je maakt ze toch wel. Doe idd met aandacht een komkommer in de lunchbox van je dochter, kijk naar haar en bén met haar. Dat is geluk. Juist al het tragische in haar leven maakt de gewone momenten met haar moeder 10x zo waardevol. Het maakt niet uit wat je doet, ook als je beiden alleen maar stilzit op een stoel in de keuken of op het gras in het park, maak je herinneringen, misschien wel de allermooiste die ze ooit zal hebben. Het gaat niet om zogenaamd onvergetelijke activiteiten, het gaat om samen zíjn.
Iemand die je vertelt dat je ‘moet genieten’ kent waarschijnlijk zelf niet veel wezenlijk geluk. Jij wel. Je hebt een innige relatie met je dochter, nu misschien zelfs inniger dan vóór alle ziekte-ellende begon.
Wees samen, rouw samen om het verlies van papa en echtgenoot, praat met elkaar, voel met elkaar. Een grotere genieting is er niet. Ik wens je veel sterkte en mooie pure momenten, dag,
Lucy Arts
Swanny
Beste Lucy, Dank je wel. Ik denk, net als jij, dat veel mooie herinneringen juist kunnen zitten in de dagelijkse dingen. In de snackkomkommer, in samen een muurschildering maken, in de hond leren pootje te geven. Toch komen we net terug van en reis van een maand door Amerika. Met z’n tweeën. (Ik leef meer dan een jaar verder in de tijd dan de columns die nu gepubliceerd worden). Mijn fysieke situatie is nu stabiel, en ik hoop dat dit nog lange(re) tijd zo mag blijven.We hebben de reis gemaakt omdat de laatste vakantie met mijn man ook een maand Amerika was. Mijn dochter wilde in eerste instantie dezelfde plekken bezoeken, maar dat vond ik te confronterend en moeilijk. We hebben dus een andere trip gemaakt. Deels was het een soort herinneringstocht ‘aan Papa’, deels maakten we nieuwe herinneringen, en deels hebben we een sterker verbond gesmeed omdat wij ons (ook bij tegenslagen) samen moesten redden ‘in den vreemde’. Wat volgend jaar ons brengt weet ik niet, maar dit pakt niemand ons meer af. Dank voor je hartelijke en mooie woorden! Swanny
Ellen
Prachtig geschreven! Wat een verdriet als je zonder partner door deze periode heen moet gaan. Genieten kan niet altijd, maar je probeert te leven naar wat je belangrijk vindt wanneer het kan en dat is misschien nog wel veel belangrijker.
Swanny
Beste Ellen, dank je wel. Ik ben het met je eens dat het juist gaat om de dingen die belangrijk zijn, die betekenis geven. Daar denk ik meer over na dan over ‘genieten’ etc. Toch zijn de dingen die betekenis geven vaak ook de dingen die je een warm gevoel geven (komt dichtbij genieten), ook ondanks verdriet en pijn. Samen praten over haar vader bijvoorbeeld, ik ben blij dat ik dat nog kan doen. Het geeft betekenis, ik kan samen met haar nog dingen ‘duiden’, op een rijtje zetten. Het geeft een warm gevoel, al maakt het tegelijk een beetje verdrietig. Maar ook dat hoort erbij, samen verdriet hebben. Swanny