Perspectief

Eleanor en Conor zijn zeven jaar bij elkaar. Als Conor aan het einde van de dag thuiskomt, vindt hij zijn vrouw in bed. Ze is lusteloos, heeft niets gegeten en vindt dat het niet goed gaat met hun relatie. Conor vindt dat wel meevallen, maar kort daarna is Eleanor plotseling spoorloos verdwenen. Hij gaat op zoek, maar wat er precies aan de hand is wordt pas langzaam duidelijk. En ook weer niet…

Him and Her

Wie naar de film The Disappearence of Eleanor Rigby kijkt, waarvan dit de beginscène vormt, beleeft iets bijzonders. Want eigenlijk zijn het twee films. In de eerste film volgen we het verhaal door de ogen van Conor. In de tweede film wordt hetzelfde verhaal verteld, maar nu vanuit het perspectief van Eleanor. Je kunt de films goed los van elkaar zien. En toch zie je dan maar de helft van het verhaal. Het is de combinatie van beide perspectieven die het hele verhaal vertelt.

De regisseur is echter nog een stapje verder gegaan dan alleen een legpuzzel van scènes te presenteren. Een aantal keren zie je dezelfde scène vanuit een andere hoek gefilmd. Maar als je goed oplet, zie je dat het niet precies dezelfde scène is. Het is weliswaar dezelfde gebeurtenis, maar je ziet soms net andere dingen.[pullquote]Je zou de basisvraag van de ethiek kunnen formuleren als: ‘Wat doet een mens goed?’ [/pullquote]

In de eerste film zien we Conor een bekentenis doen wanneer ze samen in de auto zitten. In de tweede film leest Eleanor in Conors ogen wat er aan de hand is, en formuleert ze dat, zodat Conor alleen maar hoeft te knikken.

Het zijn kleine verschillen die te denken geven. Want is het niet vaak zo dat we ons gebeurtenissen verschillend herinneren? Maken we niet vaker mee dat wat door de een al lang vergeten is, voor de ander een grote betekenis heeft? En misschien moeten we nog een stapje verder gaan: maken we wel precies hetzelfde mee wanneer we samen iets beleven? Wordt onze beleving niet door en door bepaald door ons leven tot dan toe?

In de ander verplaatsen

Wie lang in de zorg werkt, moet zich soms weer even resetten om zich te realiseren hoe bijzonder het is wat patiënten doormaken. Wie vier slechtnieuwsgesprekken op een dag voert, zit anders aan tafel dan wie voor het eerst te horen krijgt dat het eigen lichaam niet meer te genezen is.

In de ethiek is er veel discussie over perspectief. Er zijn ethici die menen dat je een situatie zo objectief kunt beschrijven dat je er als het ware boven staat en erover kunt oordelen. Het is gewoon een kwestie van goed beschrijven en niet stiekem allerlei waarderingen erin smokkelen. Maar er zijn andere ethici die menen dat zo’n neutrale beschrijving onmogelijk is. Ik zelf ben er daar een van. Naar mijn idee is het perspectief van degene die iets meemaakt zozeer van belang dat we dit altijd serieus moeten nemen. Het perspectief bepaalt namelijk wat er op het spel staat voor iemand.

Je zou de basisvraag van de ethiek kunnen formuleren als: ‘Wat doet een mens goed?’ En dan vat ik een mens niet als een eilandje op, maar denk ik ook aan het netwerk om iemand heen. Want ethische vragen gaan altijd over wat de een goed doet, maar de ander niet. En hoe kom je dan verder?

Eleanor en Conor worstelen daar ook mee, en in de film zie je dat ze moeite hebben elkaar te bereiken. Er is iets gebeurd dat zo heftig is, dat Eleanor zich afsluit en wegvlucht om zichzelf opnieuw uit te vinden. Ze gaat bijna letterlijk terug in de tijd, en probeert de draad weer op te pakken vanaf het moment dat het leven nog goed was. Door haar ervaringen beleeft ze de gebeurtenissen die ze samen met Conor meemaakt anders dan hij.

Wie wil begrijpen of haar gedrag nu goed of slechts is, moet zich eerst helemaal in haar perspectief verplaatsen. En dat is niet eenvoudig. Zelfs niet voor haar eigen man die hetzelfde heeft meegemaakt.

Delen

Iedereen in de zorg brengt een perspectief mee. Vaak is dat gekleurd door vele eigen ervaringen. Dat kan enorm helpen wanneer er morele vragen opkomen. Wie iets zelf doorleefd heeft, kan dicht bij het perspectief van een ander mens komen. Alleen dat al kan een waardevolle en steunende ervaring zijn voor iemand die worstelt of lijdt.

Ethiek gaat over het delen van perspectieven. Daardoor ontstaat een nieuwe kijk op de zaak. Soms zelfs een uitweg of een oplossing. Wanneer dat gebeurt zeggen we soms: ‘Ik heb weer perspectief’. Het leven heeft weer toekomst.

[bol_product_links block_id=”bol_5c0e5b2b0107e_selected-products” products=”9200000039338936″ name=”rigby” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”CC3300″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”D2D2D2″ width=”725″ cols=”1″ show_bol_logo=”0″ show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]