“Ik ben er trots op dat ik hier werk.” Jasmijn de Lange is sinds 2016 in dienst als ethica bij V&VN, de beroepsvereniging voor Verpleegkundigen & Verzorgenden in Nederland. Zij behaalde begin 2015 haar master Zorgethiek en Beleid. Yoka van Eck zocht deze jonge enthousiaste ethica op en vroeg naar haar ervaringen en haar missie.
Zorg-ethica en verpleegkundige
“Ik ben echt een zorg-ethica en ik ben ook echt een verpleegkundige, die twee dingen kan ik in mijn baan bij V&VN combineren. Ik sta dicht bij de praktijk. Ik denk dat als iedereen iets meekrijgt van zorgethiek, dat de zorg dan een beetje beter wordt.
Hiervoor heb ik ruim twee jaar les gegeven in het HBO-V, dat deed ik met veel plezier, maar ik miste het zelf diepgaand met ethiek bezig zijn. Hier kan ik dat wel en tegelijkertijd kan ik dicht bij de zorgprofessionals staan.”
Ervaring in de praktijk
“Op mijn 16e ben ik al in de verpleging begonnen met werken en leren binnen ziekenhuizen en verpleeghuizen, eerst MBO daarna HBO. Ik stelde vaak vragen tijdens de stages en ik ging regelmatig met een soort buikpijn naar huis. Wat knaagde, was dat kwaliteit van zorg heel erg op basis van richtlijnen en protocollen werd bepaald. Nadenken over wat goede zorg is, is niet iets wat ik vaak deed met collega’s.
Toen ik de overstap maakte naar de GGZ kreeg ik meer ruimte om vanuit creativiteit goede, mensgerichte, zorg vorm te geven. Ik merkte wel dat ik als verpleegkundige aan mijn plafond zat. Ik had de drive en energie om verder te studeren en te onderzoeken of ik meer in mijn mars had, na twee jaar fulltime werken ben ik daarom begonnen aan de studie Zorgethiek en Beleid aan de Universiteit voor Humanistiek.”
Studie zorgethiek
“De zorgen die ik als verpleegkundige had, werden serieus genomen door de zorgethiek. Tijdens de master Zorgethiek en Beleid had ik het gevoel dat ik in een warm bad terecht kwam; je denkt allemaal op dezelfde manier. De vragen die ik had, heb ik tijdens de master leren herkennen en expliciteren: is dit de zorg die iemand nodig heeft, is dit goede zorg?
We vergeten in de praktijk vaak de essentie van zorg. Wij zijn als verpleegkundigen niet de zorg, het gaat om de relatie met de zorgvrager. Wat ik ook geleerd heb, is om meer te kijken naar de omgeving, je zorgt niet alleen voor de patiënt, maar ook voor de familie. We staan als mensen in relatie tot elkaar, daar heb ik oog voor leren krijgen.”
Iets betekenen voor patiënten en verpleegkundigen
“Ik heb in het werk dat ik nu doe niet meer rechtstreeks met patiënten te maken, maar ik kan meer voor ze betekenen. Ik wil verpleegkundigen ethisch besef meegeven en ze laten zien dat het niet stoffig en moeilijk is, maar dagelijkse kost. Ik wil in deze functie dicht bij de zorg-professionals staan, aansluiten bij hun belevingswereld.
Ethisch besef gaat om het expliciteren van onderbuikgevoelens: waarom roept iets irritatie op, wat zit eronder? en daarover met elkaar in gesprek gaan. Reflectie, bezinning en systematisch uiteenrafelen wat in deze concrete situatie goed is voor de zorgvrager. Niet alleen abstracte, theoretische bespiegelingen.”
Ethische commissie en adviseur ethiek
“Bij V&VN ben ik secretaris van de Bestuurscommissie Ethiek. Die commissie is onafhankelijk en adviseert het bestuur van V&VN. Het is een goede mix van mensen uit de praktijk, ethici en patiënten. De commissie vergadert vijf a zes keer per jaar en bepaalt in principe zelf haar agenda en soms komt er een verzoek uit de vereniging.
Het eerste advies waar ik bij betrokken was ging over preventie en welvaartsziekten. Recent hebben we als V&VN een statement naar buiten gebracht naar aanleiding van de politieke plannen om stervenshulp bij een voltooid leven mogelijk te maken. Ik leg dan de link met de wetenschap en de praktijk, ik heb bijvoorbeeld een gesprek gehad met Els van Wijngaarden, die kort geleden promoveerde op dit onderwerp. De commissie ethiek gaf in input voor de notitie, studiegenote Ankana Spekkink is sinds kort voorzitter van deze commissie.
Daarnaast is er een uitgebreide enquête gedaan bij verpleegkundigen en verzorgenden die ervaring hebben met dit soort zaken. Na een zorgvuldige ethische analyse is een notitie als inbreng in het maatschappelijk debat het resultaat.
Verpleegkundigen en verzorgenden
“V&VN heeft 84.000 leden, het is de grootste beroepsvereniging van het land. In totaal omvat de beroepsgroep ruim 300.000 mensen. Verpleegkundigen zitten overal, ze doen zeer uiteenlopend werk, dat maakt het ook complex. Je hebt natuurlijk verpleegkundigen aan het bed in een ziekenhuis of in de psychiatrie, anderen draaien een eigen poli-spreekuur, komen bij mensen thuis of werken in een hospice.
De leden van V&VN kunnen actief zijn in op onderwerp georganiseerde afdelingen, zij leveren zo een belangrijke bijdrage aan de vereniging. Ik ben zelf contactpersoon voor vijf afdelingen: Maag-Darm-Lever, Justitieel Verpleegkundigen, Verpleegkundig Consulenten HIV, Geriatrie en Gerontologie en sinds kort de Verpleegkundig Specialisten. Met hen ben ik aanwezig bij (bestuurs)vergaderingen, daarbij ligt de nadruk meer op wetgeving, positionering van het beroep en inhoudelijke beleidszaken. Ervaren hoe verschillende partijen belangen hebben en het politieke spel een rol speelt is heel leerzaam. Dit alles om het voor de verpleegkundige in haar werk beter te maken.”
Ethiek toegankelijk maken
“Ik ben volop bezig mijn weg in de vereniging te vinden en de aandacht voor ethiek te vergroten. Dat vind ik heel leuk, ik kan gebruik maken van mijn creativiteit. Hoe komt de informatie bij de juiste mensen terecht? Hoe vindt het zijn weg binnen afdelingen? Ik vind het interessant om te bedenken welke mensen je ergens bij betrekt en hoe je ervoor zorgt dat mensen die het werk doen er iets aan hebben.
Soms schrijf ik een artikel voor het magazine of een blog voor de website. Ik denk ook na over stukken in andere tijdschriften of bij andere organisaties. Daarbij is belangrijk hoe je het opschrijft, ik denk na over hoe je de zorgethiek toegankelijk maakt. Ik geef soms ook gastlessen, het maakt niet uit over welk onderwerp, mijn ethische bril breng ik altijd mee.”
Ideaal versus praktijk
“Ik merk wel dat mijn zorg-ethische ideaal soms onder druk staat, dat vind ik moeilijk. Maar het is ook een interessante opgave: hoe houd ik mijn eigen gedachten zuiver? Hoe ver ga ik mee in het mainstream-denken over autonomie en zelfsturing, waar plaats ik kanttekeningen en hoe sluit ik aan bij de praktijk zodat mensen zich herkennen? Gelukkig kom ik in de ethische commissie mensen tegen die zich druk maken over dezelfde kwesties. Ook het contact met oud-studiegenoten helpt mij daarbij.”
Personalia:
Jasmijn de Lange, MA
18 mei 1989 te Aberdeen, Schotland
Passie voor het anders durven kijken en denken & muziekWerkzaamheden
2016 – heden Adviseur Ethiek bij beroepsvereniging voor Verpleegkundige en verzorgenden V&VN
2014 – 2016 Docent/onderzoeker Verpleegkunde, HBO-V opleiding leerjaar 3&4
2013 – 2015 Redactielid Zorgethiek.nu
2013 – 2013 Organisatie congres Stichting Presentie
2012 – 2015 Werkzaam als verpleegkundige binnen de palliatieve zorg
2009 – 2012 Werkzaam als verpleegkundige binnen de klinische en psychiatrische setting
2005 – 2009 Werkzaam als verpleegkundige in opleiding binnen de klinische settingOpleidingen
2015 – 2016 Basiskwalificatie didactische bekwaamheid en Basiskwalificatie examinering (BDB/BKE)
2013 – 2015 Master Zorgethiek
2012 – 2013 Pre-master Humanistiek
2009 – 2011 HBO verpleegkunde, verkort deeltijd
2005 – 2009 MBO verpleegkundige deeltijd
0 reacties