Het zieke kind was in oktober 2016 het thema van het Literatuur en Geneeskunde symposium. Deze week aandacht voor het begin van het leven in literatuur en films.
Zwangere mannen
Wie denkt dat zwangerschap uitsluitend is voorbehouden aan vrouwen heeft het mis. Ook mannen kunnen zwanger zijn. Daar is inderdaad al eens een film over gemaakt, met Arnold Schwarzenegger in de hoofdrol (Junior, in 1994), maar dan betreft het een wetenschappelijk experiment. Arnold van Gennep beschreef al in 1908 de vele rites de passages die mensen creëren om angst en onzekerheid voor het onbekende vorm te geven. Rondom de geboorte zijn vele rituelen bekend, maar het meest vreemde ritueel is toch wel de couvade.
Couvade
Couvade, afkomstig van het Franse woord couver, broeden, is het woord dat is gegeven aan het verschijnsel dat mannen met zwangere vrouwen zelf ook zwangerschapsverschijnselen gaan vertonen, zelfs weeën zijn daarbij mogelijk. Sommigen zijn van mening dat dit verschijnsel een psychiatrische stoornis is, anderen denken dat het tot de normale variatie behoort omdat de meeste mannen niet denken dat ze echt zwanger zijn. Couvade wordt verklaard vanuit solidariteit met de zwangere vrouw of vanuit ambivalente gevoelens over het vaderschap. Couvade komt ook in Europa voor, met name in het Baskenland.
De Graf Zeppelin of De lijdensweg van Émile
Hoe een couvade er uit zou kunnen zien is beschreven door René de Obaldia in de roman De Graf Zeppelin of De lijdensweg van Émile, uit 1956 en recent in het Nederlands vertaald. Émile Colinet is een zeer onbeduidende man van veertig die op een kantoor van een verzekeringsmaatschappij iets onduidelijks met dossiers doet. Zijn vrouw is waarschijnlijk zwanger want haar buik neemt monsterlijke proporties aan, maar Émile is daar nog niet zo zeker van. Ondertussen dreigt de buik hem in de kleine woning als een vlieg plat te drukken tegen de muur. De buik vertoont gelijkenis met een Zeppelin, en ontploft dan ook, zoals de Hindenburg in 1937.
In het ziekenhuis zit aan elk bed met een jonge moeder een man.
“Twintig echtgenoten (…) die er versteend, verstijfd, vastgenageld in dezelfde houding bij zaten. Vastgenageld in de doodkist van hun verleden. Vastgenageld. Gevangen. Als ratten in de val. Twintig mannen (…) die er neerslachtig, mismoedig, verpletterd uitzagen. Veertig handen, hand in hand, zwijgend, machteloos, met stomheid geslagen. (…) volledig uit het veld geslagen: een leger zonder kanonnen, eten zonder zout, tijgers zonder kaken. Twintig mannen (…) totaal vernietigd! Twintig, veertig handen die hun man prijsgaven.”
Baptiste
Émile maakt kennis met zijn zoon Baptist, en daarna gaat hij langzaam maar zeker ten onder. Als moeder en kind stralend herstellen op het platteland, ligt hij ziek in bed. Émile was al weinig zichtbaar, maar nu lost hij langzaam op. Op een gegeven moment is zijn vrouw verbaasd dat hij ook in de kamer zit. Met Émile loopt het uiteindelijk niet goed af. “En terwijl de dood het lichaam van Émile al deed zwellen en hem eindelijk gewicht en werkelijkheid verleende, hield Angélique het kind in haar armen: Baptiste, stralend van vrolijkheid, die zijn hele tandeloze mond naar haar blootlachte.”
Arko Oderwald
[bol_product_links block_id=”bol_590ee86161028_selected-products” products=”1001004010959480″ name=”zeppelin” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”DC7605″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”CCCCCC” width=”590″ cols=”2″ show_bol_logo=”0″ show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
0 reacties