De Verleiders: Slikken en stikken

Na drie theathershows over de wereld van vastgoed en banken, richten ‘De Verleiders’ hun pijlen nu op de zorgmarkt. ‘Een second opinion, zonder verdoving!’, zo waarschuwen ze. De Verleiders maakten eerder al naam met de producties: De casanova’s van de vastgoedfraude (2012), De val van een super-man (2013) en Door de bank genomen (2014). De cast van Slikken en stikken wordt gevormd door Victor Löw, Leopold Witte, Tom de Kets, George van Houts en Martijn Fisher.

Twee verhalen

Slikken en stikken is een afwisselend geheel van korte scenes. Twee verhaallijnen komen steeds terug. In het ene verhaal maken we kennis met meneer Simons, die aan leverkanker lijdt. Aan de hand van zijn verhaal krijgen we inzicht in de managementstrategieën van ziekenhuizen en het beleid rond medicijnen. Grote maatschappelijke discussie over de QALY (Wat is een levensjaar waard?) en marktwerking in de zorg krijgen zo een gezicht.
Het wordt zo hilarisch gepresenteerd, dat je bijna niet anders kunt dan lachen. Maar het is lachen met buikpijn, want tegelijkertijd is het zo confronterend dat je je afvraagt of lachen wel gepast is.

In de andere verhaallijn speelt ‘Big Pharma’ de hoofdrol. Deze krijgt vrij letterlijk een stem en een gezicht. Ik weet niet hoe het anderen zal vergaan, maar de kans is groot dat ik de term Big Pharma niet meer kan horen zonder gelijk de uitstekende vertolking van Victor Löw voor me te zien.[pullquote]Een voorproefje van de theatershow bij DWDD.[/pullquote]

Marktwerking

Deze verhaallijnen worden afgewisseld met feitelijke informatie over bijvoorbeeld het kostenverloop van de gezondheidszorg voor en na de invoering van de marktwerking. Indrukwekkend zijn de persoonlijk verhalen van de acteurs zelf. De openheid en eerlijkheid is ontwapenend en zorgt dat de ‘grote thema’s’ niet alleen worden uitgewerkt in feiten en meningen, maar in ervaringen.

Kwetsbaarheid en macht

Vanuit een zorgethisch perspectief vallen met name de thema’s kwetsbaarheid en macht op, en de wisselwerking daartussen. Kwetsbaarheid in het verhaal van meneer Simons, en macht in het verhaal van Big Pharma als boegbeeld van de excessen die de marktwerking teweeg heeft gebracht.

Andries Baart spreekt in De Zorgval (2013) over de systemische bestendiging van individuele kwetsbaarheid. Hij maakt onderscheid tussen ‘vulnerability’ en ‘frailty’.
Frailty is de kwetsbaarheid door veroudering, door ziekte en aftakeling. Wij zijn sterfelijk en gaan onherroepelijk dood, geen enkel levend wezen is van deze frailty uitgesloten.
Vulnerability berust op manipuleerbare factoren (roken, je woonomgeving, je werkomstandigheden).

Spanning

Deze twee vormen van kwetsbaarheid worden pijnlijk duidelijk in het verhaal van meneer Simons. Hij is kwetsbaar omdat hij ziek is, en wordt daarnaast nog extra kwetsbaar gemaakt omdat hij patiënt is.
Voor professionals in zorg en welzijn levert dit concept van ’toegevoegde kwetsbaarheid’ dagelijks spanning op. Hoeveel kwetsbaarheid mag je ’toevoegen’? Is er nog ruimte voor de zieke, of staan onze eigen vooronderstellingen en de systemen waarin we werken alleen nog maar toe om de patiënt te zien? Wat wordt in het beeld van ‘de patiënt’ weggesneden?
Ten gunste – maar vooral ook ten koste – van wie of wat?

Tekst: Jurja Steenmeijer