Worden wie je bent

De beeldvorming over ouder worden in de hedendaagse Westerse cultuur is vaak stereotyperend en verre van positief. We hebben nieuwe, meer inspirerende culturele verhalen over ouderdom nodig, betoogt filosofe Hanne Laceulle.
Ouder worden staat in onze collectieve verbeelding gelijk aan verval en achteruitgang. Goed ouder worden is dan alleen mogelijk als we de ouderdom trotseren en zo lang mogelijk jong, fit en vitaal blijven.

Maar noch culturele “vervalverhalen”, noch culturele ‘trotseerverhalen” over ouderdom zijn in staat om de eigen waarde en potentie van het latere leven te onderkennen, en ons handvatten te bieden op een zinvolle manier met kwetsbaarheid om te gaan.

Hanne Laceulle gaat op zoek naar nieuwe, meer inspirerende culturele verhalen over ouderdom. Zij zoekt in de rijke filosofische traditie van het denken over zelfverwerkelijking naar nieuwe bronnen om zulke alternatieve culturele verhalen en beelden op te baseren.

Zelfverwerkelijking, een klassiek moreel ideaal gebaseerd op de gedachte onszelf een leven lang te ontwikkelen om het ‘beste uit onszelf’ te halen, lijkt een veelbelovend perspectief om, tegen de gangbare stereotyperingen in, de eigen potentie van de ouderdom in het cultureel discours naar voren te brengen.

Nieuwe interpretatie

Via een kritische verkenning van centrale onderliggende concepten, zoals autonomie, authenticiteit en deugd, schetst Laceulle de contouren van een hernieuwde interpretatie van zelfverwerkelijking in de context van ouder worden, die ook ruimte biedt aan een zinvolle omgang met kwetsbaarheid.
Zij concludeert dat het zelfverwerkelijkingsconcept interessante mogelijkheden biedt om hedendaagse ouderen te ondersteunen in de zoektocht naar een betekenisvolle invulling van hun identiteit als oudere, door de nadruk te leggen op het realiseren van hun potentieel voor moreel actorschap, opgevat als het vermogen een goed leven te leiden, met en voor anderen, volgens eigen aspiraties en capaciteiten, als volwaardig participerend lid van de samenleving.

Meer over onderzoek en publicaties van Laceulle vindt u op UvH.