Leeservaring: Komiek versus Depressie

Kevin Breel is een Canadese schrijver, komiek en (TedX-)spreker. Dit lijkt op het oog een enorm succesverhaal, maar tegelijkertijd leidt Kevin aan depressies.
In zijn autobiografische roman; Komiek versus depressie, neemt Kevin de lezer mee in zijn jonge leven en de loop van zijn depressie.

Titel

De Engelstalige titel: Boy meets depression, geeft beter de inhoud weer dan de Nederlandstalige titel: Komiek versus depressie. Wanneer het boek het eerste is dat je van Kevin tegenkomt, dan heeft het woord komiek geen directe betekenis. De Nederlandse titel creëert de verwachting van hilariteit in het boek, maar deze verwachting wordt niet waar gemaakt.
Volgens de website van Kevin, streeft hij ernaar om het taboe rondom geestelijke (on)gezondheid te doorbreken. In meerdere settingen kan humor scherp en verlichtend werken bij moeilijke onderwerpen.

In een boek is humor zeer moeilijk neer te zetten, daarbij is deze blootgevende autobiografische roman puntscherp.[pullquote]Pas als je een keer een boterhamdoosje hebt geopend en een vloeibare, beschimmelde tonijnsandwich door je hand hebt voelen glijden, weet je hoe smerig het resultaat van een slechte beslissing kan zijn.[/pullquote]Het woord ‘versus’ duidt op een strijd en lijden aan depressie is wellicht een strijd, maar in het laatste hoofdstuk heeft Kevin het vooral over omgaan en samenleven met zijn depressie.
To meet kan vertaald worden als ontmoeten: (toevallig) tegenkomen, maar ook als tegemoet treden. Beide manieren van vertalen passen goed bij het verhaal dat Kevin vertelt. De depressie komt in zijn leven en laat zich op diverse momenten zien. Het is een onderdeel van zijn leven dat niet te negeren is en niet  zou moeten zijn.

Gevoelens

Mensen zonder depressie kunnen vaak moeilijk de emoties en gedachten van mensen met depressie begrijpen. Om deze reden is dit boek des te belangrijker. Sommige  beschrijvingen van situaties en emoties zijn dusdanig rauw neergezet dat het associaties opwekt bij de lezer.
‘Maar ergens in mijn jeugdige gedrag waren vroege waarschuwingssignalen te bespeuren, die voor mij bevestigen dat er iets niet helemaal goed was met mij. […]
Als ik de boterhammen die ik meekreeg naar school niet lekker vond, liet ik ze onder in mijn rugzak zitten zodat de tijd het probleem zou oplossen. De manier waarop dat meestal gebeurde was dat die boterham zo beschimmeld raakte dat hij vloeibaar werd. Pas als je een keer een boterhamdoosje hebt geopend en een vloeibare, beschimmelde tonijnsandwich door je hand hebt voelen glijden, weet je hoe smerig het resultaat van een slechte beslissing kan zijn.’ (p. 6)

Het boek loopt over van beschrijvingen die bijna voelbaar zijn. Het inlevingsvermogen van de lezer wordt hierdoor vergroot en het boek leest als een trein, als je hiervan houdt.

Op bepaalde momenten is Kevin verrassend creatief  in zijn beschrijvingen van de gevoelens en ideeën die samenhangen met depressie. Het is verrassend hoe simpel het overbrengen van zijn diepe en duistere ervaringen lijkt. Door de simpliciteit is hij in staat om op eng heldere wijze zijn gevoelens en gedachten met zijn depressie te beschrijven. Nadat  hij aangeeft te weten dat hij geluk heeft gehad met waar hij geboren is, zegt Kevin: ‘Maar ik snap ook dat de wereld soms ongelofelijk verwarrend, beangstigend en moreel bankroet is.
Ik voel dat al sinds ik oud genoeg was om te kunnen nadenken en dat gevoel lijkt naarmate de tijd verstrijkt alleen maar sterker te worden. Dus ik kan er niet omheen dat ik dankbaar ben, maar ik kan ook niet om de realiteit van alledag heen.’ (p. 127) Deze dubbelzinnigheid zullen velen op een bepaald niveau kunnen herkennen.

Levensloop

Een kritische punt zit in de chronologische vertelling . De algemene lijn strekt van zijn vroege jeugd tot het moment nu, maar een aantal momenten uit zijn leven koppelt Kevin aan eerdere of latere herinneringen. In sommige passages wordt je van de ene tijd in de andere tijd geworpen, waardoor het soms onduidelijk is waar je je als lezer bevindt. Het is goed mogelijk dat de vertaling de vage tijdsprong versterkt, zoals ook de titel verwarring veroorzaakt.

Kevins populaire Ted-talk heb ik na het lezen van zijn boek gezien, de toon is persoonlijk en serieus. Het onderwerp en het achterliggende doel om het stigma rond depressie (en breder geestesziekten) te doorbreken, zijn enkel lovenswaardig. Helemaal dat Kevin dit doet vanuit zijn eigen ervaring. Wat erg nieuwsgierig maakt naar zijn werk als komiek. kortweg, is het boek erg toegankelijk wat het begrip van het verhaal en de boodschap sterker maakt.

‘Komiek versus depressie’ is het eerste boek van een 22-jarige die diepgaand zijn meest persoonlijke en maatschappelijk minder geaccepteerde gevoelens en herinneringen uit. Een must-read.

[bol_product_links block_id=”bol_570967f87fe82_selected-products” products=”9200000046552262″ name=”Komiek versus depressie” sub_id=”” link_color=”003399″ subtitle_color=”000000″ pricetype_color=”000000″ price_color=”DC7605″ deliverytime_color=”009900″ background_color=”FFFFFF” border_color=”CCCCCC” width=”590″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]