Voor de vader, die bij een bomaanslag in Aleppo zijn vrouw en drie kinderen is verloren en daarna met zijn zoontje van acht naar Griekenland is gevlucht.
Voor Lina, die met pijn in haar hart haar familie in Syrië achterliet en die nu samen met haar man en zieke dochter vast zit bij de Macedonische grens.
Voor de Griekse politieofficier, die tegen de pas in het kamp aangekomen bootvluchtelingen schreeuwde dat ze moesten blijven zitten totdat ze geregistreerd waren, ook al zou dit nog uren duren en waren de kleren nog nat van het koude zeewater.
Voor de verlamde man in de rolstoel, die na een paar dagen in het kamp voor het eerst een voorzichtige glimlach toonde.
Voor El-Hassan, de allermooiste baby op aarde, die schaterlachte wanneer we hem hoog boven ons hoofd optilden.
Voor Hamid, zijn zwangere vrouw en hun vijf kinderen, wiens geld was gestolen en die in het donker voorzichtig en ietwat beschaamd vroegen of ik nieuwe boottickets kon kopen.
Voor de Griekse Georgia, die de hele wereld rondbelt om er voor te zorgen dat de vluchtelingen in warme kleren en op nieuwe schoenen hun reis naar Athene kunnen voortzetten.
En voor de baby, die in het kamp werd geboren, en samen met haar moeder een dag later op de boot richting het vasteland zat en nu ergens in de straten van Athene slaapt.
Vluchtelingkamp op Leros
Wel of niet zelf iets doen?
Eind februari vertrok ik via stichting Bootvluchteling naar het Griekse eiland Leros. Het nieuws rondom de vluchtelingenkwestie volgde ik eigenlijk al een aantal maanden niet meer. De trieste beelden en verhalen waarmee de media ons overspoelt, hadden me ietwat immuun gemaakt. De ‘vluchteling’ was een leeg begrip geworden, en ondanks dat ik ergens een soort van moreel besef ervoer en dat het sluiten van mijn ogen wel een hele makkelijke oplossing was, wist ik eigenlijk niet precies wat ik dan kon doen. Dus deed ik niets.
De personen met wie ik dit artikel begon zijn maar enkelen van de honderden die ik die week ontmoet heb. En die honderden die ik ontmoet heb, zijn maar enkelen van de duizenden die op dit moment vast zitten in Athene of bij Idomeni. Maar het gaat hier niet om aantallen, het gaat hier om mensen. De grootsheid van de problematiek die de vluchtelingenstroom met zich meebrengt, lijkt dit menselijke aspect te overstijgen. De ‘vluchteling’ verandert in een object en een probleem, waar we met man en macht een oplossing voor moeten vinden.
De mens achter ‘de vluchteling’
Vluchtelingkamp op Leros
Tijdens de tien dagen in het vluchtelingenkamp, komt hetgeen Nel Noddings in ‘Caring’ (1984) beschrijft meerdere malen in mijn gedachten. Gebaseerd op een uitspraak van Kierkegaard, zegt ze: ‘When we see the other’s reality as possibility for us, we must act to eliminate the intolerable, to reduce the pain, to full the need, to actualize the dream. When I’m in this sort of relationship with another, when the other’s reality becomes a real possibility for me, I care‘.
Weer terug in Nederland hoor ik over de nieuwe afspraken die tussen de EU en Turkije worden gemaakt. Ik realiseer me dat hetgeen ik heb ervaren in het kamp, geen invloed zal hebben op de politieke besluiten die worden genomen. Dat de wil om de ander als kwetsbare mens te zien staan, geen grenzen opent en geen machthebbers zal laten terug trekken.
Vluchtelingkamp op Leros
Toch geloof ik in die woorden van Noddings. Wanneer de realiteit van de ander een mogelijke realiteit voor mij wordt, dan kan ik zorg dragen. Dan ontstaan er relaties. Relaties waarin mensen daadwerkelijk gezien worden, of dit nu van dichtbij is of via de televisie. Relaties waarin de mens een vluchteling wordt, en de vluchteling weer een mens!
Tekst en foto’s: Mariska van der Heide
Mariska van der Heide, 26 jaar en woonachtig in Utrecht
Tijdens mijn werkzaamheden als tolk Nederlandse Gebarentaal kwam ik in aanraking met de UvH. Toen ik daarna hoorde dat de master Zorgethiek en Beleid op deze zelfde universiteit werd aangeboden, heb ik me meteen ingeschreven. Ethiek en filosofie hadden al langere tijd mijn interesse en ik had, naast de werkzaamheden als tolk, behoefte aan wat meer verdieping in mijn professionele leven. Ondertussen zit ik in de afrondingsfase van de master. Mijn interesses liggen voornamelijk bij de vraag wat de zorgethiek kan betekenen voor (inter)nationale politieke moeilijkheden en conflicten; iets waar ik me in de toekomst meer in hoop te kunnen verdiepen.
0 reacties