Enkele jaren geleden was er in Nijmegen een Prudentia-conferentie gewijd aan het thema ‘multicultureel sterven in het ziekenhuis’. Het was een boeiende dag waarin onder meer in verschillende lezingen werd geschetst hoe er vanuit het Christendom, de Islam en postmodern perspectief naar de dood werd gekeken. Het mooie was dat de verhalen lieten zien hoe dit er van binnenuit uitzag en voelde.
In de middag woonde ik een parallelsessie bij die ging over een jonge moeder, afkomstig van de Veluwe die grote angst voor de dood had. Dat ze op korte termijn ging sterven stond vast voor de artsen. Dat ze dan in de hel zou komen stond vast voor haarzelf. Ik herinner me dat er een levendige en zelfs felle discussie ontstond waarin veel onbegrip, maar ook veel onbekendheid was met bepaalde kerkelijke tradities die vaak aangeduid worden met het woordje ‘zwaar’. Als ik om me heen keek zag ik alleen maar mensen die in Nederland geboren en getogen waren. Toch was de kloof tussen de meerderheid in de zaal en de vrouw uit de casus schijnbaar onoverbrugbaar. Gelukkig was er ook een deelneemster die zelf in zo’n ‘zware’ traditie opgegroeid was. Zij kon van binnenuit vertellen hoe men tegen sterven en dood aankeek. Dat kweekte veel begrip. Daarbij moesten veel (Nederlandse) woorden uit een geheel eigen taalveld uitgelegd worden.
De sessie heeft destijds zo’n indruk op mij gemaakt, omdat ik voor het eerst besefte dat Nederland multicultureler is dan we denken. Binnen ons land leven van oudsher hele verschillende ‘culturen’ naast elkaar. Daarmee zijn verschillende gewoontes, gebruiken en tradities verbonden, maar ook verschillende manieren van spreken, waarnemen en voelen. En dat alles is voortdurend in beweging. Want binnen de vele culturen zijn weer subculturen te onderscheiden die soms weer dwars door allerlei grenzen heenlopen.
Als culturen ergens een rol spelen dan is het wel in de zorg. Ik denk dan niet alleen aan initiatieven zoals een huis voor Turkse ouderen of ‘roze ouderen’, maar ook aan de verschillen tussen de cultuur in het ene of het andere verpleeghuis, of de ene of de andere afdeling.
Nederland wordt vaak geroemd om de tolerantie waardoor op dit kleine lapje grond zoveel culturen kunnen samenleven. Wil tolerantie niet omslaan in onverschilligheid, dan moeten culturen met elkaar in gesprek blijven en elkaar blijven uitleggen wat ze elkaar te zeggen hebben. Dat vraagt wel inspanning, interesse en welwillendheid.
Carlo Leget
Redactioneel ter inleiding van Zin in Zorg (15; 4) – Tijdschrift over zorg, ethiek & levensbeschouwing.
Zie ook: http://www.relief.nl/
0 reacties