‘Alles gaat altijd weer voorbij’ is een getuigenis van Aaltje van Eunen over een fase in haar leven die achteraf gezien de laatste fase bleek. Een boek dat is voortgekomen uit een weblog: dagelijkse berichten, niet met het accent op ziekte en behandeling, maar over wat Van Eunen en haar naasten overkomt en wat dat met haar en hen doet. “Ik ben meer dan mijn pijnlijke lijf. Het bestaan van de weblog draait om jezelf te bekijken met afstand.”
Weblogs
Er zijn veel van dergelijke weblogs. Wat Van Eunen onderscheidt en waarom het weblog in boekvorm is uitgegeven, is haar lichtvoetige wijze van schrijven doordrenkt met relativeringsvermogen, humor en levenswijsheid. Ze schrijft over dagelijkse beslommeringen, over kleine hoopjes in het licht van een levensfase waarin een gynaecologische ziekte niet te genezen blijkt.
“Er is veel geschreven over doodgaan en stervensbegeleiding, maar niet zoveel over het langzame proces van aftakeling waarin ik nu zit.” Van Eunen onderzoekt de eenzaamheid van dat proces en reikt ons ook nieuwe woorden aan, bijvoorbeeld ‘de dag inklauteren’ of ‘een energiebegroting maken’.
Empowerment
Behalve een nieuwe eigentijdse verstaanbare vorm van ars moriendi, is de getuigenis van Van Eunen ook een mogelijke manier van empowerment voor lotgenoten. In een proces van kanker of een andere ziekte die je kwetsbaar en afhankelijk maakt, overkomt je veel, maar je kunt je op bepaalde zaken min of meer voorbereiden. Een weerwoord tegen eventueel medisch activisme, oplettendheid bij specialisten die het geheel niet zien of omgaan met die stugge meneer van de thuiszorg die zich aan de regels moet houden bij het plaatsen van een bed.
Van Eunen beschrijft hoe in ‘de professionele wereld’ soms onnodig leed wordt toegevoegd door ondoordachtzaamheid en gebrek aan nederigheid. En daarmee is het boek interessant voor hen die uit zijn op het denken over én het bieden van goede zorg. “Verreweg de meeste professionals zijn hartstikke lief, maar een aantal artsen en verpleegkundigen zouden verplicht tijdens hun opleiding een aantal dagen opgenomen moeten worden en dan het liefst aan bed gebonden!”
Relationele zorgvisie
Menslievende vakbekwaamheid leer je niet uit protocollen alleen. Vanuit een relationele zorgvisie moet de vraag gesteld worden naar wat de ander in die omstandigheden goed kan doen. Om dat op het spoor te komen en daar rekening mee te houden zijn verhalen en getuigenissen een bron van kennis en sensibilisering. Een kankerpatiënt leeft niet van pillen alleen en dat is wat Van Eunen bijzonder scherp en mooi omschrijft.
Het is geen boek om even achter elkaar uit te lezen. Ik heb zelf gelezen als een ‘lectio divina’. Dat is een manier van lezen zoals al eeuwen gebruikelijk is bij monniken: aandachtig en indringend lezen van de tekst. Het gaat niet enkel om het verstandelijk begrijpen van wat er staat, maar om het aandachtig overwegen van de tekst, de betekenissen die de tekst oproept in verband met de kern van het menselijk leven: omgaan met leven en dood. Niet over theorie, maar over het echte leven van alledag. Een verhaal dat de moeite van het lezen waard is.
Van Eunen, A. (2013). Alles gaat altijd weer voorbij (Astoria Uitgeverij, ISBN 9789491618109).
0 reacties