De Franse filosofe en schrijfster Simone de Beauvoir schreef een dun en goed leesbaar verhaal over de laatste weken van het leven van haar moeder. Het autobiografische verslag leest als een roman en biedt een portret van haar moeder als een gefrustreerde, heerszuchtige vertegenwoordigster van de Franse burgerij. Een positie waar de schrijfster zich door haar beroep van heeft weten te ontworstelen.
Centraal staat de opname van de moeder van Simone in het ziekenhuis, nadat ze in haar eigen huis een collomfractuur oploopt. De artsen besluiten om haar niet te opereren maar de breuk met rust te laten genezen. In het ziekhuis wordt dan geconstateerd dat haar moeder ook kanker heeft en dan ontstaat er een schimmig spel van ontkenningen en behandelingen met verstrekkende gevolgen.
Hoewel het boek aardig op leeftijd is, worden er een aantal, voor de zorg(ethiek), interessante ideeën gethematiseerd. Ten eerste brengt het heel mooi de kwetsbaarheid van het menselijk bestaan in beeld en de moeite die het kan kosten om zich hiertoe te verhouden.
Tenslotte vertelde hij [Professor B.] me, dat een tumor de ingang van de dunne darm afsloot. Mam had kanker. Kanker. Dat woord had in de lucht gehangen. En eigenlijk sprong het zelfs meteen in het oog; de wallen onder haar ogen, haar magerheid. Maar haar huisarts had die mogelijkheid opzij geschoven. En men weet het: ouders zijn de laatsten die toegeven dat hun zoon gek is, kinderen de laatsten die toegeven dat hun moeder kanker heeft.
Het boek laat duidelijk maar schrijnende zien waar de afstemming tussen arts en patiënt zoek is. Het levert allerlei opgaven op voor zowel de moeder van Simone als voor de dochters. ‘Morgen nemen we een foto van uw maag,’ besloot dokter T. Moeder wond zich op. ‘Moet ik dan weer dat verschrikkelijke spul slikken?’ ‘Ach, zo verschrikkelijk is het nu ook weer niet.’ ‘Nou, en of!’
Het blijkt heel moeilijk om als patiënte en naasten tegen de behandelidealen van de artsen op te boksen. ‘Laat haar niet opereren.’ Dat is maar een zwak argument tegenover de beslissing van een specialist en ook tegenover de hoop van mijn zuster.’
De Beauvoir beschrijft de mogelijke gewelddadigheid van de zorg wanneer de artsen de moeder willen opereren ondanks de slechte prognoses. Er worden tot op het laatst nog invasieve curatieve interventies voorgeschreven die veel lijden toevoegen aan het laatste deel van het leven van De Beauvoirs moeder. Na de operatie verslechtert de situatie zienderogen en worstelt de moeder met de naderende dood. Het wordt een gevecht tegen de angst voor het lijden en de dood.
Een zachte dood (Simone de Beauvoir), Amsterdam: Uitgeverij Ambo/Anthos; ISBN: 9789026317767
0 reacties