Naasten over de zorg voor verpleeghuisbewoners

Titel van het onderzoek: Naasten over de zorg voor verpleeghuisbewoners.
Naam onderzoeker/student: Eveline Bolt.

Samenvatting van een klein veldonderzoek in het kader van het vak Veldverkenning en veldonderzoek, ZEB 2012, onder begeleiding van prof.dr. Anne Goossensen.

Het onderzoek wil in beeld krijgen wat naasten van ouderen met dementie aanmerken als match of mismatch in de zorgverlening en wat daaruit opgemaakt kan worden over ervaren kwaliteit. Het ging uitdrukkelijk niet om waarheidsvinding of oordeelsvorming over de verpleeghuizen in kwestie.

Centrale vraag: hoe ervaren naasten van ouderen met dementie de zorg voor hun vader of moeder en wat licht daaruit op over hun visie op goede zorg? Via tekstanalyse (discourse analysis, critical reading) zijn kernthema’s in de ervaringen achterhaald. Vier respondenten hebben schriftelijk materiaal gegenereerd, in de vorm van dagboekjes. Ze beschrijven wat ze waarnemen in de alledaagse zorg voor hun vader of moeder en wat ze daarbij ervaren, wat ze leuk of niet leuk vinden, wie aardig of niet aardig, wat mooi om mee te maken of juist vervelend. Ook geven ze aan wat ze graag anders zouden willen en waarom.

Alle vier de respondenten zijn vrouwen die schijven over hun vader of moeder in het verpleeghuis. Zij leverden in totaal 21 pagina’s geschreven tekst aan. Deze tekst is geanalyseerd in leesfasen behorend bij dit type onderzoek. Het geschreven materiaal toont ervaren (mis)matches tussen zorg en familie van mensen die in een verpleeghuis wonen. Er zijn vier thema’s belangrijk zijn:

• kwaliteit van de dagelijkse zorg;
• vertrouwen in de zorgverlening;
• zorgverleners en familie;
• waardigheid en erkenning.

Interpretatie van de resultaten laat zien dat moreel geladen begrippen als ‘waardigheid’ en ‘erkenning’, die in theoretische zin door zorgethici zijn uitgewerkt, in de praktijk leven en verklaren waarom mismatch kan worden ervaren. In het denken over goede zorg en in het vertalen daarvan naar beleidsdocumenten zouden de thema’s ‘waardigheid en erkenning’ prominent aanwezig moeten zijn. Dit onderzoek geeft aanleiding er verder over na te denken hoe dit thema een plaats kan krijgen in dergelijke documenten.