Met de documentaire Bastøy deelt regisseur Michel Kapteijns zijn verwondering over een bijzonder Noors gevangeniseiland met de kijker. Op dit eiland in het Oslofjord zitten net iets meer dan honderd mannen gevangen. De meeste van hen zijn langgestraften, fraudeurs, bankrovers, dealers, seksueel delinquenten, moordenaars. Wat het eiland zo bijzonder maakt is het ontbreken van cellen, camera’s en hekken. Bewakers dragen geen wapens.
De gevangenen wonen met elkaar in huisjes op het eiland, zorgen zelf voor hun gezamenlijke huishouding en hebben werk als bouwvakker, dierenverzorger of bosarbeider op het eiland. In de vrije tijd is er ruimte voor het ontplooien van allerlei activiteiten. Er ontstaan vriendschappen, er zijn onderlinge spanningen en er wordt samen feest gevierd. Een van de gevangenen verwoordt het leven op dit gevangeniseiland als volgt: “In een normale gevangenis is geen sociaal leven, hier moet je socialiseren.” Bewakers hebben hun eigen taak en rol binnen dat sociale leven, maar stellen zich daarin ook kwetsbaar op wanneer ze bijvoorbeeld samen met de gedetineerden op de bouw staan of in het bos aan het werk zijn met zware machines en gereedschappen.
Deze documentaire is niet speciaal gemaakt vanuit zorgethisch perspectief, maar het feit dat deze gevangenen samen met hun bewakers ‘zorgdragen voor een leefbare wereld op het eiland’, raakt het uitgangspunt van de zorgethiek in het hart. Je kunt als kritiek op de film zeggen dat de beelden misschien te mooi lijken om waar te zijn, dat er nergens scenes te zien zijn waar het echt mis (dreigt) te gaan. Het mag dan een zachte film zijn, de harde cijfers liegen er niet om. De recidive op Bastøy is 30% terwijl het gemiddelde in Europa tussen de 60% en 70% ligt. Een aanrader voor wie vanuit de zorgethiek naar detentie wil kijken.
DVD Bastøy, Michel Kapteijns, ©2010 DNU FILM / DALA FILM / VPRO – ISBN 978-90-815447-1-9
Tekst: Michael Kolen
0 reacties