‘Als patiënten er tijdens de chemo helemaal doorheen zitten, probeer ik ze altijd een hart onder de riem te steken: dat ze de hoop niet moeten opgeven. Maar nu ben ik zelf m’n geloof in de toekomst verloren. Hoe kan ik dan mijn werk als verpleegkundige nog doen?’ Ik zit met Boutros voor het personeelscafé van een Palestijns ziekenhuis in Oost-Jeruzalem, een zeecontainer met daarin een toonbank, tosti-ijzer, magnetron en veel voorverpakte koekjes. Voor het geïmproviseerde café staat een golfplaten afdak met wat tuinstoelen. Dat is nogal een contrast met het statige ziekenhuis ernaast dat een Duitse keizer aan het begin van de 20e eeuw liet bouwen.
Het ziekenhuis is gespecialiseerd in kankerbehandelingen voor Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. Zij kunnen de juiste zorg daar niet krijgen, bijvoorbeeld omdat de apparatuur en medicijnen ontbreken door een gebrek aan geld of Israëlische importbeperkingen. Na de aanslagen en ontvoeringen door Hamas op 7 oktober 2023 sloot Israël de grens met Gaza en konden kankerpatiënten niet meer in Jeruzalem terecht.
Boutros kent een aantal patiënten goed, omdat hij in de loop der tijd al vaker aan hun bed stond. Met sommigen heeft hij nog contact, van anderen heeft hij geen idee hoe het met ze is. Boutros maakt zich grote zorgen. Ook omdat hij vrienden en familie in Gaza heeft. En er wonen ook collega’s met wie hij heel wat trainingen en workshops gevolgd heeft. Dagelijks ziet hij op de sociale media hoe de Israëlische bombardementen en aanvallen slachtoffers maken en hoe mensen steeds weer moeten vluchten. De beelden van beschoten en vernielde ziekenhuizen grijpen hem aan. Midden in alle verwoesting blijven zijn collega’s proberen om levens te redden.
Checkpoints en visa
Boutros staat op. Hij moet door. Samen met mijn Palestijnse collega Zeina interviewde ik hem en andere verpleegkundigen over de vraag hoe de oorlog hun werk beïnvloedt. Niet alleen over hun patiënten in Gaza zijn de zorgen groot; ook zelf ervaren ze dagelijks de gevolgen. Als Boutros vanuit Bethlehem in de Westelijke Jordaanoever naar Jeruzalem wil, moet hij door een Israëlisch checkpoint. Voor 7 oktober 2023 betekende dat vaak al lang wachten en ondervragingen. Soms werd hij uitgebreid gefouilleerd. Het checkpoint is nu alleen nog open voor medisch personeel en patiënten, maar de rijen zijn nog langer en de behandeling is nog vernederender. Boutros kon het op een gegeven moment niet meer aan. Nu blijft hij doordeweeks op het terrein van het ziekenhuis slapen. Zijn familie ziet hij alleen nog in de weekenden.
De patiënten die vanuit de Westelijke Jordaanoever naar het ziekenhuis reizen maken hetzelfde mee. Ze komen regelmatig vertraagd of gestrest bij het ziekenhuis aan – als zij al een inreisvisum hebben kunnen krijgen van Israël. Een kwart van de patiënten lukt dat niet. Voor wie hen wil vergezellen is het nog lastiger. Per patiënt mogen er maximaal twee familieleden of vrienden mee. Die blijven dan meestal fulltime bij patiënt en helpen waar ze kunnen, niet alleen met de verzorging, maar bijvoorbeeld ook met het regelen van een onderkomen, omdat heen en weer reizen tussen de chemo’s er niet in zit. Daarmee vervangen ze de rest van de familieleden zo goed en zo kwaad als dat gaat.
Vast in Jeruzalem
Ik wandel nog even met Boutros het ziekenhuis in. Hij vertelt dat hij nu vooral bezorgd is over de patiënten uit Gaza die nog in Jeruzalem zijn. Toen de grenzen op 7 oktober dichtgingen, konden de patiënten uit de Gazastrook die toevallig in het ziekenhuis zaten niet meer terug. De meesten hadden ook nog een familielid of vriend als begeleider mee. Zij verblijven nu al maanden in Jeruzalem, terwijl hun familie en vrienden in Gaza geen kant op kunnen. Sommige patiënten zijn nog onder behandeling, maar het gerucht gaat dat Israël uitbehandelde Gazanen terug wil gaan sturen, zoals dat al bij andere ziekenhuizen gebeurd is. Terug naar een huis dat in veel gevallen niet meer bestaat. Er worden wel juridische pogingen ondernomen om dit te voorkomen, maar de vraag is hoe lang dat goed zal gaan.
We nemen afscheid voor de afdeling Radiologie. Als ik naar buiten wandel schijnt de zon volop. In de tuin voor het ziekenhuis tussen de bomen en het kunstgras zitten patiënten en personeel te eten en te kletsen. Even lijkt de oorlog ver weg. Ik zwaai nog even naar de bewaker bij het toegangshek. Rechts om de hoek van de poort staat een jeep van het Israëlische leger geparkeerd.
Zeina Amro, Sarah Kuhail en Pieter Dronkers schreven in juli 2024 het rapport ‘Out of Our Hands: The Experiences of Palestinian Healthcare Professionals at Jerusalem’s Augusta Victoria Hospital in the Aftermath of 7 October 2023’.
Over de achtergrond van het onderzoeksproject lees je hier meer.
Het bijbehorende nieuwsbericht staat hier.
0 reacties