In de aanpak van de coronacrisis wordt de situatie van ongedocumenteerde migranten en statushouders te vaak over het hoofd gezien. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Onder de radar’ van de Universiteit voor Humanistiek in samenwerking met Dokters van de Wereld. Mensen ervaren dat het lastiger is om de juiste zorg te krijgen. Informatie in begrijpelijke taal mist. De coronacrisis maakt werk en inkomen onzeker en mensen hebben maar een beperkt vangnet om op terug te vallen. In de crisisaanpak en de heropening van de samenleving moet meer aandacht zijn voor de kwetsbare positie van ongedocumenteerde migranten en statushouders.
Positie ongedocumenteerden en statushouders vaak onderbelicht
Onderzoekers van de Universiteit voor Humanistiek spraken met 17 ongedocumenteerde migranten, statushouders en vrijwilligers die via Dokters van de Wereld eerstelijns medische zorg, psychosociale ondersteuning of andere vormen van hulpverlening bieden. Uit de interviews komt naar voren dat meer aandacht nodig is voor de positie van mensen zonder geldige verblijfsstatus en statushouders om het coronabeleid beter aan te laten sluiten op hun situatie. Statushouders worden extra hard getroffen in de crisis doordat zij vaak tijdelijke contracten hebben, de taal nog niet goed spreken en weinig mensen kennen. “Alles voelt kwetsbaar in mijn leven,” vertelt één van hen. Ongedocumenteerde migranten kunnen geen beroep doen op coronahulpfondsen, de bijstand of de voedselbank. Bij verlies van inkomsten staan zij voor de gedwongen keuze tussen fundamentele zaken, zoals het betalen voor huur of boodschappen. Een persoon zonder geldige verblijfsvergunning geeft aan dat de onzekerheid veel stress veroorzaakt: “Ik heb ook af en toe gewenst: ik hoop dat ik corona krijg en dat ik doodga”.
Crisisbeleid dat niet iedereen bereikt is minder effectief
Hulpverleners geven aan dat het cruciaal is dat beleid niemand uitsluit. Als dit toch gebeurt, heeft dit ernstige gevolgen voor de gezondheid en het welzijn van mensen die niet bereikt worden. Bovendien verlaagt dit de effectiviteit van de crisisaanpak. Statushouders hebben behoefte aan begrijpelijke informatie over het coronavirus en de maatregelen in de eigen taal, geboden door personen of organisaties die ze vertrouwen. Voor ongedocumenteerde migranten zonder burgerservice nummer (BSN) was het vaak lastiger om bijvoorbeeld een testafspraak te maken. Bovendien is het essentieel om de angst weg te nemen dat testen, vaccineren of ander contact met de GGD of een andere overheidsinstelling kan leiden tot uitzetting of hoge kosten doordat men onverzekerd is. Een hulpverlener in het onderzoek stelt: “Als je de verantwoordelijkheid hebt om de impact van een infectieziekte te verkleinen, zal je deze mensen ook toegang moeten bieden tot alle faciliteiten die anderen ook hebben.”
Het bieden van vrijwillige zorg in crisisomstandigheden vergroot gezondheidsrisico’s
De onderzoekers vinden dat er vanuit de overheid meer aandacht moet komen voor de situatie van deze groepen. Onderzoeker Adrienne de Ruiter: “Het is belangrijk dat de overheid deze signalen oppikt en beter inspeelt op de behoeften en angsten die spelen onder statushouders, ongedocumenteerde migranten en hun hulpverleners. Het uitsluiten van deze groepen in tijden van een pandemie is niet alleen moreel problematisch, maar ook onwenselijk vanuit pragmatisch oogpunt, aangezien het de publieke gezondheid schaadt.” Uitsluiting van zorg stelt niet alleen statushouders en ongedocumenteerde migranten en hun directe omgeving bloot aan verhoogde gezondheidsrisico’s. Het heeft ook zijn weerslag op zorgverleners die op vrijwillige basis hulp verlenen aan deze doelgroepen. Zij geven aan dat er minder faciliteiten voorhanden zijn om de kans op infectie te verkleinen wanneer men zorg biedt in een mobiele spreekkamer waarmee de organisatie verschillende ontmoetingsplekken in grote steden afgaat. Vrijwilligers voelen zich echter geroepen om hun diensten aan te blijven bieden, ook tijdens de crisis, omdat ze zich zorgen maken dat de mensen die zij helpen anders niet de zorg krijgen die ze nodig hebben.
Zorgzaam beleid is toegankelijk voor iedereen
Het onderzoek concludeert dat meer aandacht uit moet gaan naar deze groepen. Voor statushouders dient meer oog te zijn voor de gevolgen van de pandemie en crisismaatregelen op hun integratie. Ook hebben zij baat bij (meer) ondersteuning wanneer trauma’s en andere psychosociale problematiek (sterker) opspelen tijdens de crisis. Voor ongedocumenteerde migranten is het van belang dat coronabeleid ook voor hen toegankelijk is en dat er erkenning komt voor de bijdrage die zij leveren aan de samenleving. Het bouwen aan vertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor inclusief beleid.
Lees ook het persbericht en het volledige onderzoeksrapport.
0 reacties