Kijkervaring: Transgenderkinderen

Oog voor de relationaliteit en complexe wereld van transgenders en hun naasten

De nieuwe documentaire van de Engelse documentairemaker Louis Theroux voor de BBC gaat over transgenderkinderen in San Fransisco. Hij volgt kinderen die in transitie zijn. Ook in deze documentaire neemt hij zijn welbekende houding aan en positioneert zich als vertaler van het publieke debat over een unieke groep mensen en stelt vragen die door de buitenstaander gedacht worden.

Transgender en naasten in transitie

In deze documentaire die op 7 mei werd uitgezonden op NPO 3 komen verschillende transgenderkinderen in de leeftijd van vijf tot zeventien aan het woord en ook is er een kort interview met een transgender van 36. Wat opvallend aan deze documentaire is dat naast de interviews met de kinderen er ook aandacht is voor de verantwoordelijkheid die ouders voelen. En oog voor de relationaliteit die de transitie met zich meebrengt. Ouders en andere gezinsleden, en ook andere naasten als vriendjes en vriendinnetjes, krijgen een stem. Het wordt duidelijk dat ook zij in transitie gaan en moeten ‘wennen’ aan de nieuwe rol die hoort bij geslachtsverandering. Naast dat bijvoorbeeld Nick in transitie gaat naar Nicky en dus van man naar vrouw, verandert ze ook van zoon naar dochter en van oudere broer naar oudere zus.

Genderdyforie als maakbaar gegeven

Theroux gaat daarnaast in gesprek met medische pioniers in het Child and Adolescent Gender Center in het UCSF Hospital die zich bezighouden met medische ingrepen die voor transgenders beschikbaar zijn. Een centrale vraag voor Theroux lijkt te zijn in hoeverre medische interventies bijdragen aan het verminderen van dysforie, specifiek genderdysforie. Genderdysforie kan begrepen worden volgens de DSM als ‘een aanzienlijk verschil tussen het individueel uitgedrukte/ervaren gender en het gender dat anderen aan hem of haar zouden toeschrijven. De aandoening veroorzaakt in significante mate lijden of waardevermindering in sociaal, beroepsmatig of in andere belangrijke functiegebieden’. Het verminderen van lijden en de vraag ‘ben je gelukkig?’ lijken in zijn verhaal maakbare gegevens.

Man óf vrouw?

Een andere kwestie die Theroux lijkt te onderzoeken is de vraag of iemand zichzelf toeschrijft als man of vrouw, hierin lijkt ook voor hem alleen het een of het ander uitsluitend te zijn en hij gaat daarmee dus mee in ons discours van vanzelfsprekendheden over man óf vrouw. Hij lijkt dan ook in zijn vraagstelling aan Camille/ Cole, die aangeeft gelukkig te zijn in beide ‘varianten’, dat ook hij/zij een keuze ‘moet’ maken tussen de ene of de andere sekse. Wat sterk is aan deze documentaire is dat de complexiteit duidelijk wordt van de wereld van de transgenders en de naasten om hen heen en dat transgenders door onbekendheid over wat het betekent om transgender te zijn ze vaak nog op onbegrip stuiten. Dit maakt hen kwetsbaar. Sociale uitstoting en het levenslang nemen van medicijnen zijn in 2015 nog consequenties van het ‘simpelweg’ jezelf willen en kunnen zijn.